
به گزارش مانا، با نزدیکشدن به زمان برگزاری نخستین اجلاس استانداران کشورهای ساحلی خزر به میزبانی گیلان، ابعاد مختلف این نشست بینالمللی و تأثیرات احتمالی آن بر آینده منطقه بیش از پیش موردتوجه قرار گرفته است. این اجلاس که برای نخستینبار با حضور استانداران استانهای ساحلی خزر و نیز سفرا و نمایندگان کشورهای مختلف در ۲۷ و ۲۸ آبانماه در رشت برگزار میشود، فرصتی مهم برای بررسی چالشها و ظرفیتهای دریای خزر و نقش آن در توسعه شمال کشور به شمار میرود. بر اساس اظهارات مهرداد لاهوتی نماینده مردم لنگرود در مجلس، این نشست تنها یک رویداد اداری نیست، بلکه میتواند مسیر تصمیمسازی درباره بسیاری از مسائل بنیادین خزر را هموار کند؛ مسائلی که از حوزه انرژی تا محیطزیست و حملونقل را در بر میگیرد.
خزر؛ انبار انرژی مغفولمانده شمال کشور
مهرداد لاهوتی عضو مجمع نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ظرفیتهای عظیم انرژی خزر، برآوردها درباره وجود حدود ۳۴ میلیارد بشکه نفت و ۳۴۰ تریلیون فوت مکعب گاز در این دریا را یادآور شد و تأکید کرد این ذخایر میتواند یکی از مهمترین پشتوانههای توسعه استانهای شمالی باشد. به گفته عضو مجمع نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی، حتی اگر برداشت نفت با سرعت بالا انجام نشود، بهرهبرداری از گاز خزر بهتنهایی قادر است نیازهای فعلی شمال کشور را تأمین کرده و امنیت انرژی این مناطق را تضمین کند؛ موضوعی که یکی از محورهای اصلی این اجلاس محسوب میشود.
چالش فاضلاب؛ زخم کهنهای که خزر را تهدید میکند
مهرداد لاهوتی میگوید، ورود فاضلاب سه استان شمالی به خزر را معضلی جدی است، زیرا ادامه این روند، تهدیدی مستقیم برای سلامت زیستمحیطی و اقتصادی منطقه است. بر اساس گفتههای لاهوتی بهرهگیری از ظرفیتهای قانونی همچون منابع ماده ۵۶ و نیز نقشآفرینی معاون اول رئیسجمهور در تصمیمات پایانی اجلاس را راهکارهایی مؤثر برای مهار این بحران است.

عقبنشینی خزر؛ هشداری که باید جدی گرفته شود
عقبنشینی قابل توجه آب خزر در سالهای اخیر، یکی دیگر از محورهای نگرانکننده این دریاچه بزرگ است، در همین خصوص عباس حسینی یکی از کارشناسان حوزه محیطزیست، بدون تصمیم قاطع و هماهنگ پنج کشور ساحلی، شمال ایران با بحرانی گسترده ببهماننددریاچه ارومیه مواجه خواهد شد.. همچنین هادی حقشناس استاندار گیلان نیز خواستار آن شد مدیریت کاهش تراز آب خزر در اولویت گفتوگوهای منطقهای قرار گیرد. به گفته استاندار گیلان کاهش تراز آب در دریای خزریکی از مهمترین هشدارهای منطقه است لذا بدون تصمیمات مشترک پنج کشور، شمال ایران در معرض بحرانی مشابه دریاچه ارومیه قرار میگیرد.
هادی حقشناس ورود فاضلاب به خزر را «زخم قدیمی و نگرانکننده» توصیف کرد و گفت سلامت خزر مستقیماً با سلامت و اقتصاد مردم گیلان پیوند دارد و این مسئله باید در اولویت تصمیمگیریها باشد. حقشناس همچنین ظرفیتهای مغفول مانده حملونقل دریایی و گردشگری خزر را فرصتی مهم برای تحول اقتصادی استانهای شمالی دانست و تأکید کرد توسعه ارتباطات دریایی باید از دل این اجلاس بیرون بیاید. استاندار گیلان تکمیل پروژههای ترانزیتی از جمله راهآهن رشت–آستارا و رشت–ققائمشهر را «حلقه مفقوده توسعه خزر» عنوان کرد و میگوید این زیرساختها میتواند جایگاه ایران را در تجارت منطقهای ارتقا دهد. به گفته حقشناس، این اجلاس نباید یک نشست تشریفاتی باشد؛ بلکه باید آغاز تصمیمات جدی برای حفاظت از ممحیطزیستخزر و بهرهگیری از فرصتهای اقتصادی آن باشد.
به اعتقاد صادق رحمتی کارشناس اقتصاد، توسعه خطوط منظم حملونقل دریایی میان بنادر شمال کشور و کشورهای حاشیه خزر، میتواند تحولی چشمگیر در گردشگری شمال ایران ایجاد کند. وی ایجاد ارتباطات دریایی پایدار را یکی از ابزارهای مؤثر برای تقویت اقتصاد مردمی استانهای ساحلی عنوان کرد.
پروژههای ریلی؛ حلقه مفقوده توسعه منطقه
تکمیل مسیر ریلی رشت-آستارا و آغاز مطالعات رشت-قائمشهر یکی از محورهای قابل طرح در اجلاس استانداران استانهای کشورهای حوزه دریای خزر است. لاهوتی معتقد است اتصال ریلی شمال کشور نهتنها شبکه حملونقل را تکمیل میکند، بلکه در افزایش مبادلات تجاری منطقه خزر نیز نقشی اساسی دارد.
در نهایت، هرچند مجموعهای از چالشها و دغدغهها پیشِروی کشورهای ساحلی خزر قرار دارد، اما آنچه امروز در گیلان رقم میخورد فرصتی کمنظیر برای آغاز یک همکاری جدی و ماندگار است. باید منتظر ماند و دید خروجی این نشست چه خواهد بود، اما هر تصمیمی که در رشت گرفته شود، میتواند بهعنوان یک فرصت استثنایی در تاریخ گیلان مسیر آینده خزر و شمال کشور را تحت تأثیر قرار دهد.