تغییر نگرش کشور‌های عربی به حفاظت محیط زیست دریایی خلیج فارس

دکتر مهدی بلوکی در گفتگو با خبرنگار مانا در خصوص نقش کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس در حفاظت از مرجان‌های منطقه گفت: دوره‌های تخصصی آموزشی به صورت منطقه‌ای برای جامعه محلی برگزار شده که نقش مهمی در فرهنگ سازی آن‌ها در راستای حفاظت از زیستگاه‌های خلیج فارس به ویژه مناطق مرجانی داشته است.

رئیس گروه اکولوژی دریا معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، تأکید کرد: حفاظت و نگهداری از زیستگاه‌های مرجانی و محیط زیست وظیفه عمومی است و یک ارگان با نیرو و بودجه محدود نمی‌تواند محیط زیست کشور را حفاظت کند؛ اگر نگرش مردم به این موضوع به صورتی باشد که به صورت فردی برای زیستگاه‌های خودشان اهمیت قائل باشند از وقوع تخلفات راحت‌تر و سریع‌تر جلوگیری خواهد شد.

این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: از سوی دیگر آگاهی عمومی در زمینه اهمیت حفاظت از زیستگاه‌های دریایی باعث می‌شود که حساسیت مردم به ویژه ساحل نشینان خلیج فارس در این خصوص افزایش یابد و در نهایت منجر به حفاظت بهتر از محیط زیست دریا شود.

وی یادآور شد: در سال‌های گذشته ساخت و ساز در سواحل با خشک کردن آب دریا و از سوی دیگر ساخت جزایر مصنوعی در مناطق مختلف کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس مثل بحرین، قطر و امارات باعث تخریب زیستگاه‌های بسیاری در این مناطق شده است، اما طی سال‌های اخیر نگرش این کشور‌ها نیز نسبت به موضوع حفاظت محیط زیست و ضرورت اجرای آن تغییر کرده است که این امر نوید بخش آینده بهتری برای محیط زیست منطقه است.

لازم به ذکر است، دلیل سفید شدگی مرجان‌ها را می‌توان به افزایش گرمای زمین نسبت داد. از آنجا‌ییکه این مرجان‌ها در اعماق کم‌عمق زیست می‌کنند، لذا تابش نور خورشید نیز بر سفیدشدگی آن‌ها مؤثر است. مرجان‌هایی که در اعماق بیشتری زندگی می‌کنند به دلیل در امان بودن از تابش نور خورشید کمتر دچار سفید شدگی می‌شوند.

به گفته کارشناسان محیط زیست دریایی، تنها راه حل مقابله با این معضل زیست محیطی این است که تمام مردم جهان با کاهش تولید کربن و جلوگیری از افزایش درجه حرارت زمین به حیات مرجان‌ها کمک کنند.

نکته قابل توجه این است، با وجود اینکه سفید شدگی مرجان‌ها در تمام دریا‌های دنیا زیاد شده است، مرجان‌های خلیج فارس در مقایسه با سایر مرجان‌های دنیا در مقابل پدیده گرمایش زمین و سفید‌شدگی مقاومت بسیار بیشتری از خود نشان می‌دهند.

لازم به ذکر است، مرجان‌ها در آب‌های ایرانی خلیج‌فارس، تا اندازه زیادی محدود به جزیره‌ها هستند. بیش‌ترین مناطق مرجانی ایران در خلیج‌فارس در اطراف جزایر خارگ و خارگو در شمال و اطراف جزایرجنوبی بین لاوان تا هرمز و جزایر هندورابی، کیش، فارور، بنی‌فارور، سیری، لارک، هنگام، تنب کوچک و بزرگ، ابوموسی و قشم واقع شده‌اند.

آبسنگ‌های مرجانی ایران عمدتاً از نوع حاشیه‌ای بوده و از شمال‌غرب به جنوب‌شرق خلیج‌فارس، در اطراف ۱۶ جزیره و دو منطقه ساحلی، یعنی خلیج نایبند و خلیج چابهار رشد کرده‌اند.

در خلیج‌فارس نرخ تخریب و خسارت وارده به آبسنگ‌های مرجانی به دلیل فعالیت‌های انسانی گسترده و کنترل نشده، بسیار شدیدتر از نرخ متوسط جهانی است. طبق گزارش‌های سازمان ملل متحد در چند دهه اخیر بیش از ۷۰ ‏درصد سواحل مرجانی کشور‌های حوزه خلیج‌فارس و دریای عمان از جمله ایران نابود شده است که عمدۀ دلایل آن آلودگی‌های نفتی و پیشروی ساخت و ساز‌های ساحلی در داخل دریا بوده ‏است. در این میان استخراج، بهره‌برداری و حمل‌و‌نقل نفت بیش‌ترین نقش را در تخریب سواحل مرجانی دارد.