سه اتفاق ساده در رشد دوباره بورس

به گزارش خبرنگار مانا، بازار بورس تهران که دو سال رکود بی سابقه را به خود دیده بود از اواسط دی ماه سال گذشته به یکباره از خواب برخاست و با قرائت بیانیه رفع تحریم ها، بار دیگر جان دوباره گرفت و هم در بعد ارزش و هم در رشد شاخص تمام رکورد ها را از آن خود کرد .

با پایان یافتن سال 94 و خاتمه مارتن نفس گیر سال گذشته که به گفته دولت و البته اقتصاد دانان یکی از سخت ترین سال های کشور در بعد اقتصاد بود بازار روند دیگری در پیش گرفت .

در سال 94 کاهش بی سابقه قیمت نفت که درآمد های دولت را به طور چشم گیری تقلیل داد از یکسو و انتظار فعالان اقتصادی برای پایان تحریم ها از سوی دیگر باعث شد که جهانگیری معاون اول رئیس جمهور سال 94 را سخت ترین سال برای دولت جمهوری اسلامی نام گذاری کند .

سال 94 در حالی خاتمه یافت که اجرای برجام و رفع بخشی از تحریم ها و ایجاد موقعیت ویژه برای سرمایه گذاری خارجی و مراودات با جهان باعث تغییر فاز بازار سرمایه شد که در سایه سار ایجاد انضباط مالی و کاهش تورم که دستاورد دولت یازدهم محسوب می شود بازار جان دوباره گرفت .

خورشید سال 95 که طلوع کرد بورس بار دیگر با تردید هایی مواجه شد که بخشی ذاتی و بخشی اکتسابی بازار آن روز بود، در بخش ذاتی باید گفت برداشته شدن تحریم ها که حکم بزرگترین ریسک سیستماتیک سیاسی را داشت باعث جو روانی مثبت شده بود و فنر فشرده انتظار در بازار را به یکبار رها کرد لذا سرمایه گذاران در کوتاه ترین زمان ممکن شروع به پیش خور کردن رفع موانع انتظار کردند و بازار تا نقطه اعلی اشباع پیش رفت بر همین اساس بورس نیازمند یک بازسازی و تنفس بود که این تنفس خود باعث ثبات و افتان شدن روند معاملات شد .

اما در بخش اکتسابی باید رشد خارج از دستور برخی از صنایع بر اساس اخبار بعضا کذب را عنوان کرد که باعث شد در گروه خودرو که لیدری بازار را بر عهده داشت و در حالی که با زیان های انباشته از گذشته روبرو بود با یک رشد خیره کننده مواجه شوید اما این روند نیز با عیان شدن شرایط ، کمی از تلاطم خود کاست و در فصل مجامع نیز به کلی داشته های بی اساس خود را بر روی تابلو از دست داد .

آنچه از رفتار ذاتی و اکتسابی بازار بر سرمایه گذاران مستولی شد در حالی اوج گرفت که این روند با فصل مجامع و ماه رمضان پیوند خورد و سنت این فصل وآن ماه در آرامش و کم تحرکی در بورس است لذا انگاره های غلط حبابی بودن رشد سه ماه آخر 94 بار دیگر بر سر زبان ها افتاد .

نگارنده این گزارش در تاریخ 31 تیر ماه سال جاری در گزارشی در شبکه خبری مانا با تیتر " رستگاری در 12 و 30 دقیقه" با بر شمردن روند طی شد برای افت شاخص و ارزش بازار بیان داشت که فردای تیر ماه و پایان فصل مجامع آغاز رشد دوباره بازار خواهد بود .

شاید بتوان به جرات گفت رشد 17 روز اخیر بازار سرمایه از نظر کیفیت دست کمی از رشد خیره کننده 3 ماه آخر سال گذشته نداشته باشد با این تفاوت که روند معاملاتی این روزها در بورس عقلانی و با ثبات تر است .

در فاصله این 17 روز که از ماه مرداد می گذرد هم پای گرمی هوا تالار شیشه ای از چنان حرارتی برخوردار شده که در همین مدت زمان کوتاه حداقل سه بار تغییر فاز داده و شاخص را ارتقا بخشیده اما برای آنکه روند این رشد را کمی روشنتر نظاره کنیم نیازمند آنیم که به سه نکته تاثیر گذار تاکید کنیم .

اول آنکه طی چهار ماه ابتدای سال و به خصوص در فصل مجامع شرکت های بورسی به صورت خاصی ارزش معاملاتیشان کاسته شد و همین جریان و پایان فصل مجامع و تقسیم سود ( که از قیمت تابلو می کاهد) باعث شد قیمت سهم های موجود بر روی تابلو ارزندگی خاصی به خود گیرند که برای هر سرمایه گذاری جذاب تلقی می شود و این در حالی اتفاق می افتد که با رکود و ثبات در نرخ ارز و طلا و کاهش قابل قبول نرخ سپرده تا سقف 15 درصد بیش از پیش چرخش سرمایه به سمت ساختمان حافظ جذاب شد .

هرچند با توجه به نرخ تورم که طبق گزارش مرکز آمار تک رقمی است و همچنین بازدهی 10 درصدی بورس همچنان نرخ سپرده بالاست اما می توان امیدوار بود که باز هم این روند کاهشی ادامه پیدا کند وهمین رشد ممتد بورس تهران با ارزش و حجم قابل توجه خود گواه این حقیقت است که سرمایه های پارک شده در بانک در حال تزریق به بورس است .

در پله دوم باید به نکته اساسی رفع لیدر محوری اشاره کرد. بازار بورس تهران به طور سنتی همواره تحت لوای یک گروه طی طریق کرده است، روزی پتروشیمی، روزگاری بانک و در آخرین مرحله رشد با لیدری گروه خودرو مواجه شد که ماحصل این نوع رفتار غیر حقیقی شدن بازار است به قسمی که با رشد لیدر بازار قوام می گرفت و با نزول آن رخوت بر تالار مستولی می شد .

از دستاورد های دوره گذار (دوره ابتدای سال 95 که از رشد خیره کننده به یک ثبات با شیب منفی رسید و بار دیگر قوام یافته ) رفع این بلیه از سر معاملات سهام بود .

از آنجا که طی یک حکم کلی و به بیان آدام اسمیت "بازار روند خود را می یابد " بورس نیز بدون لیدر و در شرایطی عقلانی و واقعی شروع به معاملات جذاب کرد .

حال می توان به عین دید که با توجه به کاهش فاحش قیمت نفت و کامودیتی ها در جهان اما سهم های بزرگی چون پتروشیمی بندر امام و فولاد مبارکه بر صدر نشستند و بیشترین رشد 17 روز اخیر از آن گروه چاپ و تکثیر شد .

اما نکته سوم را باید در یک تغییر دید . بورس تهران برای انتفاع بهینه از شرایط پسا برجام نیازمند تغییر در نگاه و اصلاح در ساختار است لذا میتوان به عینه دوران مدیریت دکتر فطانت با تمام سختی های ایشان را یکی از نا موفق ترین دوره ها تلقی کرد، استعفای نابهنگام ( البته به هنگام برای بازار ) باعث شد چرخ بزرگ این بار چرخ کوچک را به حرکت در آورد و سکانداری شخص کارکشته و با کارنامه روشنی چون دکتر شاپور محمدی بارقه های امید برای تغییر را در دل معامله گران زنده کند .

این تایید را می توان در حرکت حقوقی ها بعد از انتصاب ایشان ملاحظه کرد و تا جایی پیش رفت که در 6 روز بیش از 1500 واحد رشد را برای تالار به ارمغان آورد .

به نظر می رسد دکتر محمدی باید بیش از پیش بر تغییر برخی قوانین برای تسریع ورود به بازار های جهانی و جذب سرمایه گذار خارجی را اهمیت قائل شود .

آنچه از نمایه بازار بر می آید ادامه این روند رشد است و می توان پیش بینی کرد تا اوایل مهرماه این روند ادامه داشته باشد و برای امتداد این رفتار بعد از تاریخ بیان شده، نیازمند آن است که دولت هرچه بیشتر و پیوسته تر روند بازسازی اقتصاد را پیش گیرد .

اگر گفته ریاست محترم جمهور در گفتگوی تلویزیونی ایشان را ملاک قرار دهیم رشد اقتصادی امسال پنج درصد خواهد بود البته نمایه ها نشان از شرایط خروج از رکود در 6 ماه دوم سال جاری را نوید میدهد اما در هر حال باید توجه کرد برای ادامه مسیر طی شده و بازسازی شرایط مثبت در بورس نیازمند تغییر برخی ساختار های کلان اقتصادی هستیم .