«کشور سال» ۲۰۲۴ از نگاه اکونومیست

هر سال، مجله اکونومیست یک کشور را به‌عنوان کشور سال انتخاب می‌کند. این جایزه نه به ثروتمندترین، خوشحال‌ترین یا بافضیلت‌ترین کشور، بلکه به کشوری اعطا می‌شود که بیشترین پیشرفت را در دوازده ماه گذشته داشته است. این تصمیم با بحث‌های پرشور میان خبرنگاران مجله اتخاذ می‌شود. برندگان پیشین شامل کلمبیا (برای پایان دادن به جنگ داخلی)، اوکراین (برای مقاومت در برابر تهاجم بی‌دلیل) و مالاوی (برای دموکراتیک شدن) بوده‌اند. در سال ۲۰۲۳ میلادی این جایزه به یونان اهدا شد، چرا‌که این کشور از یک بحران مالی طولانی خارج شد و یک دولت میانه‌رو و معقول را دوباره انتخاب کرد.

لهستان و مقابله با حکمرانی بد

فهرست کوتاه امسال شامل پنج کشور بود. دو کشور با حکمرانی بد مقابله کردند. در لهستان، دولت جدید دونالد توسک که پس از انتخابات پارلمانی ۲۰۲۳ میلادی شکل گرفت، سال را به تلاش برای رفع آسیب‌های وارده توسط دولت پیشین گذراند. حزب قانون و عدالت، که به مدت هشت سال حکومت کرد، استانداردهای لیبرال دموکراتیک را تضعیف کرد و با الگوبرداری از ویکتور اوربان در مجارستان، کنترل دادگاه‌ها، رسانه‌ها و کسب‌وکارها را به دست گرفت. آقای توسک اکنون روند طولانی بازسازی نهادها را آغاز کرده است. او همچنین لهستان را به عنوان یک ستون قوی‌تر برای امنیت اروپا، با ارتشی بزرگ و افزایش هزینه‌های دفاعی، مطرح کرده است. با این حال، او برخی اصول قانون اساسی را نادیده گرفته است و روابط لهستان با آلمان همچنان ضعیف است.

جنوب آفریقا و تغییر در اکثریت پارلمان

در فاصله ۱۰,۰۰۰ کیلومتری، آفریقای جنوبی نیز خواستار تغییر بود. در انتخابات ماه می، کنگره ملی آفریقا (ANC) برای اولین بار اکثریت پارلمانی خود را از دست داد؛ حزبی که از زمان پایان آپارتاید در سال ۱۹۹۴ بر این کشور حکمرانی کرده بود. رأی‌دهندگان از شکست‌های اقتصادی، تشدید شده توسط فساد و غارت نهادهای دولتی توسط رهبران حزب حاکم، خسته شده بودند. اکنون ANC مجبور است از طریق ائتلاف حکومت کند و رهبران معقول‌تر آن انتخاب کرده‌اند که این کار را با اتحاد دموکراتیک (DA)، یک حزب لیبرال با سابقه مدیریت خوب شهرها و مناطق، انجام دهند. این ائتلاف جدید برای حل مشکلات بزرگی همچون بیکاری و جرم و جنایت دشواری‌های زیادی خواهد داشت، اما فرصتی برای حکمرانی بهتر ایجاد کرده است.

آرژانتین و اصلاحات اقتصادی

کشوری می‌تواند به دلیل اصلاحات اقتصادی این جایزه را ببرد. سیاست‌های آرژانتین به‌طور سنتی فاجعه‌بار بوده است: خرج‌تراشی بی‌رویه، تورم بالا، نرخ‌های متعدد مبادله ارز و پیش‌فرض‌های مکرر. در سال ۲۰۲۴ میلادی، خاویر میلی، رئیس‌جمهور "آنارکو-کاپیتالیست" این کشور، رادیکال‌ترین آزمایش بازار آزاد جهان را به راه انداخت، هزینه‌های دولتی را به شدت کاهش داد و مقررات‌زدایی کرد. این اقدامات نتیجه دادند: تورم و هزینه‌های استقراض کاهش یافت و اقتصاد در سه‌ماهه سوم رشد دوباره را آغاز کرد. اما آرژانتین همچنان با ارز بیش‌ازحد ارزشمند روبرو است و حمایت عمومی از این "شوک درمانی" ممکن است دوام نیاورد.

سوریه و سقوط اسد

نامزد دوم ما یک ورودی دیرهنگام بود: سوریه. سرنگونی بشار اسد در ۸ دسامبر پایان‌دهنده نیم قرن دیکتاتوری خانوادگی بود. فقط در ۱۳ سال گذشته، جنگ داخلی و خشونت دولتی جان حدود 600هزار نفر را گرفته است. رژیم اسد از سلاح‌های شیمیایی و شکنجه گسترده علیه مخالفان احتمالی استفاده کرد و برای تأمین مالی به قاچاق مواد مخدر در مقیاس صنعتی متوسل شد.

اسد بدترین مستبد سرنگون‌شده در سال ۲۰۲۴ بود. اما کیفیت چیزی که جایگزین او می‌شود نیز اهمیت دارد. هیئت تحریر الشام (HTS)، قدرتمندترین گروه شورشی که اکنون دمشق و بخش‌هایی از بقیه سوریه را کنترل می‌کند، تاکنون عملگرایانه رفتار کرده است. اما تا سال ۲۰۱۶ میلادی این گروه با القاعده مرتبط بود و چندین سال استان ادلب را با کفایت اما سرکوبگرانه اداره کرد. اگر HTS بیش از حد قدرت بگیرد، ممکن است یک استبداد اسلام‌گرایانه برقرار کند. اگر قدرت کافی نداشته باشد، سوریه ممکن است فروپاشد.

برنده امسال: بنگلادش

برنده امسال ما بنگلادش است که یک مستبد را نیز سرنگون کرد. در ماه آگوست، اعتراضات خیابانی به رهبری دانشجویان شیخ حسینه، که به مدت ۱۵ سال بر این کشور ۱۷۵ میلیونی حکومت کرده بود، را وادار به کناره‌گیری کرد. او که دختر یک قهرمان استقلال است، زمانی رشد اقتصادی سریعی را مدیریت می‌کرد، اما سپس سرکوبگر شد، انتخابات را دستکاری کرد، مخالفان را زندانی کرد و نیروهای امنیتی را دستور داد تا معترضان را هدف قرار دهند. مبالغ هنگفتی تحت حکومت او دزدیده شد.

بنگلادش سابقه خشونت انتقام‌جویانه در تغییر قدرت دارد. حزب اصلی مخالف، BNP، نیز فاسد است. افراط‌گرایی اسلامی نیز تهدیدی محسوب می‌شود. با این حال، انتقال قدرت تاکنون دلگرم‌کننده بوده است. یک دولت موقت تکنوکراتیک به رهبری محمد یونس، برنده جایزه صلح نوبل، با حمایت دانشجویان، ارتش، کسب‌وکارها و جامعه مدنی، نظم را برقرار کرده و اقتصاد را تثبیت کرده است. در سال ۲۰۲۵ میلادی این دولت باید روابط با هند را ترمیم کند و تصمیم بگیرد که انتخابات چه زمانی برگزار شود—ابتدا باید اطمینان حاصل شود که دادگاه‌ها بی‌طرف هستند و مخالفان زمان کافی برای سازماندهی دارند. هیچ‌کدام از این‌ها آسان نخواهد بود. اما برای سرنگونی یک مستبد و برداشتن گام‌هایی به سوی یک حکومت لیبرال‌تر، بنگلادش کشور سال ماست.