روز جهانی کار و کارگر گرامی باد
سیاست‌های یک بام و دوهوای اروپا برای جایگزینی قطر به جای روسیه در تأمین انرژی
بحران انرژی اروپا چندماه قبل از درگیری روسیه با اوکراین یعنی ژانویه ۲۰۲۱ میلادی اتفاق افتاد، زیرا سیاست‌های انرژی سبز عجولانه و معیوب اتحادیه اروپا به منظور کربن‌زدایی و تسریع در انتقال انرژی فسیلی به انرژی‌های تجدید‌پذیر آغاز شد، اما نتوانست به سرانجام واقعی برسد به همین جهت اروپا که با تحریم‌های یک‌جانبه از انرژی روسیه قطع امید کرد روسیه هم با تغییر سیاست‌های صدور انرژی از غرب به شرق دست بالا را دارد؛ در این راستا اروپا در صدد جایگزینی قطر به جای روسیه برای تأمین انرژی است غافل از آنکه قطر تامین‌کنندۀ اصلی گاز چین و ژاپن و برخی کشور‌های آسیایی است. تحلیلگران و کارشناسان سیاست‌های یک بام و دو هوای اروپا را مورد نقد قرار داده و معتقدند این اتحادیه نمی‌تواند قطر را جایگرین روسیه کند.
کد خبر: ۹۷۲۰۸
اختصاصی مانا - براساس آنچه متخصصان انرژی خاورمیانه ادعا دارند بحران انرژی اروپا خیلی قبل از وقوع درگیری در اوکراین آغاز شد، زیرا طرح‌های جاه‌طلبانه و غیر‌واقعی انتقال انرژی از مناطق مختلف جهان به اروپا مانند LNG به نتیجه مثبتی نرسید.
در واقع تغییر سیاست اروپا به سمت انتقال انرژی سبز و ادعای کربن‌زدایی از سوخت دور‌اندیشی در پی نداشت، زیرا این کار باعث شد تمرکز تأمین کنندگان انرژی از سمت اروپا به سمت آسیا کشیده شود.
قطر نمونۀ بسیار جالبی در این زمینه است؛ زیرا گاز استخراجی از ذخایر گازی را به صورت قرارداد‌های بلندمدت عرضه می‌کند و در این ارتباط باید گفت ۷۰ درصد تولیدات گازی این کشور به سمت شرق و بیشتر به ژاپن و چین می‌رود. از بین کشور‌های اروپایی فقط برگ برنده در دست آلمان است که قرارداد بلند‌مدتی را با قطر منعقد کرده است.
«جیمی اینگرامز»، سردبیر ارشد بررسی اقتصادی خاورمیانه در این زمینه می‌گوید: تغییر سیاست‌های انتقال انرژی از اروپا به آسیا چند سال پیش رخ داد. آن هم به دلیل تقاضای کمتر اروپا برای دریافت LNG صورت گرفت در واقع اروپاییان با هیاهو و جنجال به سراغ انرژی‌های سبز رفتند بدون آنکه بدانند انرژی گازی آلمان و برخی کشور‌های دیگر اروپایی به خط لوله روسیه گره خورده است.
در همین حال با تغییر رویکرد اروپا به سمت انرژی سبز تقاضا برای گاز LNG در آسیا به شدت بالا رفت.
پس از فاجعه هسته‌ای در ژاپن این کشور تصمیم گرفت انرژی خود را از کشور دیگری تامین کند، بنابراین قرعۀ فال به نام قطر افتاد که با خوشحالی توانست این شکاف را با تأمین انرژی پُر کند.
این کارشناس و تحلیلگر در ادامه توضیح می‌دهد بعد از ژاپن، چین با توسعه اقتصادی و تلاش برای حذف زغال سنگ هرچه بیشتر به سمت LNG قطر کشیده شده و به بزرگترین وارد کنندۀ انرژی در جهان تبدیل شد.
سیاست‌های کربن زدایی اروپا جاه‌طلبانه است
«دکتر ممدوح سلامه»، اقتصاددان بین‌المللی نفت و کارشناس انرژی جهانی با تایید دیدگاه «جیمی اینگرامز» سیاست‌های جاه‌طلبانه اتحادیه اروپا را برای انتقال فنّاوری‌های مربوط به انرژی سبز مورد انتقاد قرار داده و گفت: متخصصان انرژی همزمان با اتخاذ سیاست‌های کربن زدایی اروپا به آسیا گسیل شدند.
با این توصیف جنگ روسیه و اوکران به بحران انرژی اتحادیه اروپا دامن زد به گونه‌ای که این کار به یک بحران جهانی تبدیل شد. در همین حال صادرات انرژی روسیه به دلیل تحریم‌های غرب علیه روسیه از سمت غرب به شرق تغییر جهت داد.
در نوامبر ۲۰۲۲ میلادی چین و قطر دو قرارداد ۲۷ ساله برای توسعه میادین شمالی و جنوبی به منظور استخراج چهار میلیون تُن LNG امضا کردند. این کار بیانگر آن است که رویکرد به سمت شرق معطوف شد. اتحادیه اروپا که به گاز ارزان قیمت روسیه دلخوش بود درصدد جایگزینی برآمد، اما کشور‌های این اتحادیه تمایلی به امضای قرارداد‌های LNG نداشتند، زیرا آن‌ها به اهداف انرژیِ سبز اتحادیه اروپا دلخوش بودند غافل از آنکه این پروژه‌ها به نتیجه دلخواه نرسیده است.
وی در ادامه یاد‌آور شد: حالا اتحادیه اروپا مجبور به امضای قرارداد‌های بلندمدت تولید کنندگان آسیایی از جمله گاز LNG قطر هستند، اما مسئولان اروپایی به درستی نمی‌دانند آسیایی‌ها پیش از آن‌ها قرار‌داد‌ها را منعقد کرده‌اند.
همانگونه که اشاره شد در چنین شرایطی بخت با آلمان یار بود که بدون توجه به سیاست‌های انرژی اروپا قرارداد ۱۵ ساله برای واردات LNG از قطر همانند قرارداد‌های چین در اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی امضا کرد. در واقع این اولین قرارداد بلند‌مدتی است که قطر با یک کشور اروپایی در مدت زمان طولانی منعقد کرده است.
قطر در کانون توجه جهانی
«چارلز الیناس» مشاور قبرسی گاز LNG مقیم لندن نیز در این ارتباط گفت: چین استدلال می‌کند قطر معتقد است امنیت عرضه و ثبات انرژی در آینده به توسعه بازار‌های جهانی از سوی این کشور وابسته است.
به گفتۀ وی قطر با صادرات ۸۰ میلیون تُن گاز بزرگترین صادر کننده LNG جهان در سال ۲۰۲۲ میلادی بود که ظرفیت تولید گاز LNG قطر تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۱۱۰ میلیون تُن در سال و تا سال ۲۰۲۷ میلادی به ۱۲۶ میلیون تُن افزایش خواهد یافت که نسبت به سال ۲۰۲۲ میلادی، ۶۴ درصد افزایش نشان می‌دهد.
«سعد شریدا الکعبی»، مدیرعامل قطر انرژی (QE) می‌گوید: بحران انرژی اروپا باعث ایجاد تقاضای جهانی برای گاز LNG شد و استعداد‌های انتقال این انرژی در بلند مدت از سوی آسیا به اروپا امکانپذیر، اما زمان‌بر است.
زیرا اعتقاد داریم تقاضای گاز حداقل تا سال ۲۰۳۰ میلادی سال به سال افزایش خواهد یافت؛ دیدگاه «اینگرامز» در این زمینه قابل توجه است؛ او معتقد است اتحادیه اروپا تصمیم دارد به سمت کربن‌زدایی برود، اما راهی که می‌خواهند به آن برسند غیر‌واقعی و غیر‌خوشبینانه است.
«عبدالله بن حمد العطیه»، مدیرعامل وقت قطر پترولیوم (QP) در سال ۲۰۱۶ میلادی در کنفرانس آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد: طرح‌های کربن‌زدایی اتحادیه اروپا ساده لوحانه و اهداف اقلیمی آن دست نیافتنی است به همین جهت این کار منجر به تغییر تمرکز تأمین کنندگان گاز و منابع مالی آن از غرب به شرق شده است.
به گفته «العطیه» در حالی‌که آمریکا زغال سنگ را به کشور‌های اروپایی صادر می‌کند مدعی دستیابی به انرژی سبز می‌باشد که این پذیرفتنی نیست.
«العطیه» معتقد است ۵۰ سال دیگر هم طول بکشد وعده‌های اروپا به منظور دستیابی به کربن‌زدایی نتیجه‌بخش نخواهد بود.
بدین ترتیب، از دیدگاه «دکتر ممدوح سلامه» در حال حاضر قطر به دنبال تثبیت موقعیت خود به عنوان بزرگترین و قابل اطمینان‌ترین صادر کننده LNG در جهان است در صورتی‌که اروپا بر دسترسی به انرژی‌های سبز تأکید ورزد با چالش‌های متعددی مواجه خواهد شد.
در پایان این مقاله آمده است قطر در حال حاضر از سوی متحدان غربی تشویق می‌شود تا خلاء ناشی از ورود انرژی از سوی روسیه به اروپا را پُر کند؛ اما به نظر می‌رسد این کشور کوچک ترجیح می‌دهد به قرارداد‌هایی که با چین منعقد کرده و صادراتی که به کشور‌های آسیایی دارد، پایبند باشد تا اینکه به مشتریان خود در اروپا اضافه کند؛ ضمن اینکه قرارداد با آلمان نیز به جای خود محفوظ است.
نویسنده: Nick Savvides
منبع: seatrade-maritime