رئیس جدید پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی منصوب شد

به گزارش مانا به  نقل از روابط عمومی پژوهشگاه، مراسم تکریم دکتر بهروز ابطحی رئیس پیشین پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و معارفه دکتر مرتضی توکلی رئیس جدید پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با حضور دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فنّاوری و دکتر محسن شریفی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوهشی، شنبه 8 خرداد1401 برگزار شد.
 در آغاز این مراسم که به صورت حضوری و مجازی با حضور اعضای هیئت علمی و کارکنان پژوهشگاه برگزار گردید، دکتر مرتضی توکلی با اشاره به آیات کلام الله مجید در خصوص مواهب موجود در دریاها و بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر این که "کشور ما یک کشور دریایی است متصل به اقیانوس و دارای دریا آنهم دریایی به این حساسیت چه خلیج فارس و چه دریای عمان." به تبیین اهمیت دریاها و اقیانوس ها پرداخت.
وی به تشریح تاریخچه تاسیس پژوهشگاه پرداخت و گفت: این پژوهشگاه ابتدا مرکز بوده که در سال 1371 تاسیس شده در سال 1388 به مؤسسه تبدیل شده و در سال 1392 به پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ارتقا یافته است. در این راستا چارت پژوهشی و تشکیلاتی و ساختار اداری همان ساختار مربوط به مؤسسه است که بنا داریم در این خصوص اصلاحات اساسی انجام شود.
وی هدف از تأسیس پژوهشگاه را، پاسخگویی به نیاز پژوهشی از حیث کار کارشناسی، تصمیم سازی و تصمیم گیری، مطالعات راهبری و تحقیق و توسعه بیان کرد و اظهار داشت: مهمترین عناصر موجود در پژوهشگاه اعضای هیات علمی و جمع کارمندان و یاوران پژوهشگاه است که حقیقتاً رگ حیاتی این بخش را تشکیل می دهند. در حوزه شناخت و بهره مندی از مواهب اقیانوس ها برنامه ای که از لحاظ ساختاری در پژوهشگاه تعریف شده است را مبنا قرار داده ایم که بتوانیم با استفاده از شبکه نخبگانی که در شرکت های دانش بینان وجود دارد استفاده نماییم.

وی افزود: در حال حاضر پژوهشگاه هیچ گونه شرکت دانش بنیانی ندارد ولی در برنامه است که این حوزه ورود جدی داشته باشیم.
رئیس پژوهشگاه ضرورت های ارزشی که ملاک عمل برنامه های پژوهشگاه است را متناسب با برنامه وزیر محترم علوم و پارادایمی که دکتر صالحی در حوزه پژوهشی شامل: نگرش هدایت گرایانه به علم و فنّاوری در حوزه پژوهشی، پرورش استعدادها و تقویت خلاقیت و نوآوری در علم اقیانوس شناسی، اعتقاد به علم و فناوری کمال آفرین و تبدیل علم نافع، تعامل فعال و الهام بخش برای توسعه علم و فناوری و مرز شکنی علمی و همچنین مرجعیت علمی و ساماندهی و استفاده هدفمند از تجهیزات و امکانات، ارایه کرده است عنوان کرد و گفت: اهداف عملیاتی مد نظر پژوهشگاه، شناسایی ظرفیت ها، زمینه ها و حوزه ها و همچنین ابعادی که در حوزه ساحلی و فضای فراساحلی، قابل بهره برداری هستند عنوان کرد.
در ادامه توکلی، امکان سنجی و شناسایی زیرساخت های مورد نیاز در خصوص توسعه دریامحور، هماهنگی با نهادها و سازمان های مختلف، گام نهادن در زمینه فرهنگ سازی در زمینه توجه به دریا و اقتصاد دریا، گسترش سامانه های شناسایی و رصد تحولات اقیانوسی و دریایی، شناسایی ظرفیت های توسعه فعالیت های اقتصادی سازگار با دریا، شناسایی راهبردهای ارتقای ظرفیت های مقابله با مخاطرات و حوادث، ارتقای نقش موثر کشور در همکاری منطقه ای و بین المللی، فرهنگ سازی و آموزش شهروندی، استقرار نظام یک پارچه اطلاعات در مناطق ساحلی، پایش و ارزیابی مستمر فعالیت ها و اقدامات در مناطق ساحلی و اقیانوسی، برگزاری نشست ها، همکاری و پیگیری ایجاد فرهنگ مدیریت یکپارچه و توسعه پایدار، پیگیری برنامه ها و حساسیت های حیاتی بر اساس کاتالیزورهایی که راه حل های آب و هوایی مبتنی بر اقیانوس شناسی مطرح می شود، ظرفیت تاب آوری سواحل و کسانی که سکونت گاه های ساحلی هستند، پیگیری و ارایه الگوی پایدار، ایجاد مرجعیت علمی در موضوعات اقیانوس شناسی در سطح پژوهشگاه و استان های ساحلی، تعیین نیازهای پژوهشی، توسعه دانش و کاربردی نمودن تحقیقات، بحث افزایش سرانه تولیدات علمی و ارجاعات علمی، ایجاد بسترهایی که بتواند کانون های مرتبط با مرجعیت علمی را تشکیل دهد، ایجاد اقتصاد زیستی در حوزه اقیانوسی و افزایش درآمد پژوهشی و فناوری، ضرورت هایی دانست که در پژوهشگاه در دستور کار قرار دارد و در آینده نزدیک باید محقق شود.
توکلی در ادامه افزود: یک نکته‌ای که بسیار مورد توجه معاون محترم پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری است بحث الگوی اکوسیستم علمی جهانی در حوزه اقیانوسی است که پژوهشگاه هم اکنون از لحاظ مفهومی روی آن کار می کند و ان شاالله با پیگیری مستمر به زودی به نتایج مطلوبی خواهد رسید.
ارتقای کیفیت فضای کاربردی در ساختمان پژوهشگاه، که این موضوع خوشایند اعضای هیئت علمی و کارمندان پژوهشگاه نیست، اثر بخشی فعالیت های تحقیقاتی پژوهشگاه و ارتقای میزان کار گروهی علمی و پژوهشی، بحث بهبود هرم اعضای هیئت علمی، بهبود و تقویت زیرساخت‌های فنّاوری با کمک معاونت محترم پژوهشی وزارتخانه، توصیه کرسی های نظریه پردازی، تقویت بهره برداری از پتانسیل ها از طریق گسترش دوره های مشترک بین‌المللی، بحث تغذیه دریایی، ایجاد رشته های نوین، بحث مخاطرات، توسعه همکاری های بین المللی که بدون شک می تواند ملاک علم در حوزه فضا سازی باشد، همکاری با شورای عالی مناطق آزاد، بحث استخراج ترکیبات موثر و مغذی از منابع دریا، تقویت و ایجاد ارتباطات جدید با کشورهای همسایه، تقویت دانش بنیان ها، دیپلماسی علمی و فنّاوری، حفظ کردن کرسی های پژوهشگاه و پررنگ کردن آن، پیگیری تاسیس نمایشگاه دائمی جانداران ساحلی از طریق میراث فرهنگی، ساماندهی مسئولیت‌ها و اختیارات در پژوهشگاه، اصلاح نظام درآمدی پژوهشگاه، ایجاد نظام مدون ارزیابی سالانه فعالیت‌ها، مشارکت در بانک داده ها و اطلاعات جهانی، تنوع و تغییر اقلیم، امنیت انرژی، امنیت غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، تخصیص منابع، حاکمیت، امنیت، و ایمنی دریایی، بحث مربوط به سطح بندی موسسه های آموزشی، بحث سامانه جهانی دیده‌بانی اقیانوسی در اقیانوس هند، سامانه جهانی هشدار سونامی، بحث توسعه دوره‌های پسا دکتری و ایجاد و ارتقای سهم شرکت های دانش بنیان از دیگر برنامه های آتی پژوهشگاه است که در حوزه علوم و فنون دریایی، اقیانوسی و جوی دنبال خواهد شد.
توکلی تصریح کرد ما در صدد هستیم اولین پردیس علم و فنّاوری مجازی کشور را ایجاد کنیم و در این رابطه از ظرفیت مناطق نیز استفاده خواهیم کرد.
وی شبکه سازی میان پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌های حوزه اقیانوس‌شناسی با کشورهای همسایه و مسلمان از جمله اقدامات مهم دیگر پیش روی پژوهشگاه بر شمرد و گفت: کشوری مانند اندونزی پنج پژوهشگاه، هند ۴۲ پژوهشگاه و مرکز تحقیقاتی، پاکستان دو پژوهشگاه، سریلانکا دو مرکز و پژوهشگاه، ترکیه چهار مرکز و پژوهشگاه، بنگلادش ۱۰ مرکز و روسیه ۱۱ مرکز و پژوهشگاه در حوزه اقیانوس شناسی دارد و کشورهای حوزه خلیج فارس مرکز اقیانوس‌شناسی ندارند، هر چند در قالب مراکز و دانشگاه‌ها فعالیت تحقیقات دریایی را دنبال می‌کنند.
ما درصدد هستیم که شبکه‌ای با حضور کشورهای همسایه و مسلمان در حوزه اقیانوس‌شناسی ایجاد کنیم و در این زمینه می‌توانیم از ظرفیت کشورهای روسیه، هند و پاکستان استفاده کنیم. در این زمینه برنامه گام به گامی را تهیه کرده‌ایم. در این برنامه تنها ارتباط برقرار کردن با این کشورها هدف نیست بلکه درصدد هستیم که از ظرفیت‌های علمی آن‌ها در زنجیره دانش بهره ببریم و در گام اول مذاکراتی با مرکز اقیانوس‌شناسی هند داشتیم. می‌توانیم در زمینه حسگرهای هوشمند و رباتیک از ظرفیت آن‌ها برای برداشت نمونه از آب و بستر دریا بهره‌مند شویم. علاوه بر این‌، این همکاری‌ها می‌تواند در زمینه اقتصاد دریا و باستان‌شناسی دریا، کانی ها و ذخایر زیستی و غیر زیستی دریایی گسترش یابد اگر این همکاری‌ها محقق شود، می‌توان ادعا کرد که در آینده شرایط خوبی در این حوزه رقم خواهیم زد.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، پشتوانه نظری برنامه به برنامه ریزی فضای دریایی که در سال 2113 توسط یونسکو تدوین شده بر‌می گردد که در آن به کشورهای مختلف با نگاه رویکرد اکوسیستمی، مدیریت فعالیت انسانی در دریا، یکپارچه و آینده نگر بر اساس آن چیزی که برای آمایش سرزمین مد نظر قرار می گیرد، پیشنهادهایی شده است.
وی افزود: در حوزه سیاستگذاری پژوهشی کلان وزارت علوم، پیوند بین صنعت و آموزش عالی و آمایش آب های سرزمین دیده نشده است. که نیاز به بازنگری دارد.
توکلی افزود: در اولویت‌های موضوعی و موضعی هنوز نتوانسته‌ایم یک مسیر مشخصی را در نظر بگیریم. بازنگری و اعلام ضوابط آمایشی ضرورت دارد.
دکتر توکلی در خاتمه به معرفی اجمالی پژوهشگاه، پژوهشکده ها، ایستگاه ها و مراکز پژوهشگاه پرداخت و ادامه داد بخش مهمی از ساخت شناور کاوشگر خلیج فارس حاصل حمایت مجموعه معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری بوده است و پژوهشگاه نیز سپاسگزار این خدمات ارزنده است.
توکلی در ادامه اشاره‌ای به جزئیات گشت های انجام شده در پژوهشگاه توسط کاوشگر دریایی خلیج فارس کرد و به معرفی برخی از پروژه‌های مهم و کلان پژوهشگاه پرداخت و گفت: در حوزه‌های مختلف پژوهشگاه با کمک نیروی کارآمد و متخصص و تجهیزات میدانی و آزمایشگاهی مدرن می تواند پیشرفت های چشم گیری برای کشور به ارمغان بیاورد.
در این مراسم تکریم و معارفه دکتر بهروز ابطحی رئیس پیشین پژوهشگاه نیز سخنانی را در خصوص فعالیت های انجام شده بیان و در ادامه گزارش عملکرد در دوره مدیریت خود را بیان نمود.
ابطحی پیشرفت های پژوهشگاه را مرهون همکاری تمامی کارکنان پژوهشگاه دانست و گفت در پژوهشگاه برنامه های جامع پژوهشی تدوین و دنبال گردید و تلاش شد پروژه ها در چارچوب برنامه ها انجام پذیرد.
در ادامه این مراسم تکریم و معارفه، دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در طی سخنانی با اشاره به حضور خود در معاونت علمی و فناوری و پیگیری ساخت کاوشگر خلیج فارس به عنوان یکی از طرح های کلان ملی گفت: طرح کاوشگر خلیج فارس یکی از طرح های کلان مهم معاونت علمی و فنّاوری ریاست جمهوری بود که در دوره مسئولیت وی به بهره برداری رسید.
وی افزود: این رویداد نشان داد که اگرهمگرایی بین سازمان ها وجود داشته باشد می توانیم اتفاقاتی را رقم بزنیم که نه تنها در سطح ملی و منطقه ای بلکه در سطح بین المللی افتخار کنیم.
دکتر صالحی از اعلام برنامه دکتر توکلی ابراز خرسندی کرد و گفت: بسیاری از مواردی که در ذهن ما است در برنامه پژوهشگاه وجود دارد حتماً باید کمک کنیم اینها اجرایی شوند.

وی افزود: داشتن برنامه راهبردی بسیار مهم است باید با یک زمانبندی و شاخص ویژه ای بتوانیم برنامه ها را اجرا کنیم.
صالحی گفت: یکی از موضوعاتی که ما روی آن جدی هستیم بحث دیپلماسی علمی و فنّاوری است. ما در یک شرایط اقتصادی و سیاسی هستیم و حضور ما در عرصه های بین‌المللی بسیار مهم و موثر باشد هیچ کس بیشتر از دانشمندان ما نمی تواند خط شکن باشند برای اینکه ما بتوانیم از مرزهای جغرافیایی عبور کنیم و در حوزه های بین المللی حضور پیدا کنیم.
وی با اشاره به عضویت‌های بین المللی پژوهشگاه، افزود: آن چیزی که ما در معاونت پژوهشی دنبال می کنیم کسب کرسی های مدیریتی در سازمان های بین المللی است. بدون شک، در این زمینه معاونت حداکثر حمایت را انجام خواهم داد.
صالحی بحث «ماموریت گرایی» را بحث جدی دیگر عنوان کرد و گفت: ما پژوهشگاه های فوق العاده ای داریم ازجمله پژوهشگاه «اقیانوس شناسی و علوم جوی» ما در این زمینه به همه دانشگاه ها و پژوهشگاه اعلام کرده ایم که علاوه بر ماموریت هایی عمومی که دارند در استان های خودشان ماموریت های ویژه تعریف کنند. لذا دراین راستا نیاز به همکاری سازمان های دیگر است ضمن اینکه در این زمینه اقداماتی انجام شده است. بنابراین پژوهشگاه می تواند مشارکت فعال در ماموریت گرایی دانشگاه های ساحلی داشته باشد.
معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه سخنانش افزود: خیلی خوب است که شما به فکر تجاری سازی یافته‌های علمی باشید. زیرا موضوع تحقیقات تا محصول، یک نظام پیوسته است و تا شما از پژوهش نگذشته باشید هیچ وقت به بازار نمی رسید.
صالحی خاطرنشان کرد: کلمه شبکه سازی به ویژه در اقیانوس شناسی بسیار مهم است و ما مشکلی که امروزه داریم این است که ارتباط پژوهشگاه ها با دانشگاه ها خیلی برقرار نیست. پژوهشگاه ظرفیتی دارد که هیچ کدام از دانشگاه های ما ندارند و دانشگاه ها هم ظرفیتی دارند که پژوهشگاه به آن نیاز دارد. من تقاضا می کنم که شما از ظرفیت دانشگاه ها و دانشگاه ها از ظرفیت پژوهشگاه استفاده کنند. بنابراین جاهایی مثل اقیانوس شناسی که نگاهش نگاه بین المللی است می تواند در رأس هرم ارتباطات بین‌المللی ما از نظر علمی و دیپلماسی باشند.
وی بیان کرد که امسال سال اوج گرفتن پسادکتری است زیرا هیچ موتور پژوهش فنّاوری در دنیا نداریم که به اندازه دوره های پسادکتری مؤثر باشند بسیار خوب خواهد شد که پژوهشگران پسادکتری برای ماموریت های ویژه به جمع شما اضافه شود.
دکتر صالحی در پایان سخنانش حکم انتصاب دکتر مرتضی توکلی با امضای دکتر زلفی گل وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری را به دکتر توکلی تحول داد و در ادامه از دکتر ابطحی رئیس پیشین پژوهشگاه با اهدای لوح، تقدیر تجلیل به عمل آورد.
گفتنی است دکتر صالحی و دکتر شریفی به همراه اعضای هیات رئیسه پژوهشگاه ضمن بازدید از مراکز و آزمایشگاه های پژوهشگاه از نزدیک در جریان وضعیت عملکرد مراکز ملی پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی و مرکز ملی داده های اقیانوسی و دریایی و تجهیزات میدانی و آزمایشگاهی پژوهشگاه قرار گرفتند.