فشار اقتصادی دامنگیر کیلکاگیران دریای خزر /ایجاد ۳۷۷ فرصت شغلی ناشی از صید کیلکا

 

غلامرضا دریانبرد در گفتگو با خبرنگار مانا با اشاره به ارزش اقتصادی  – اجتماعی صید کیلکا ماهیان دریای خزر، اظهار داشت: کیلکا ماهیان از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار بوده و سرشار از چربی‌های امگا ۳ و ۶ و ویتامین‌های A. و D. هستند؛ این ماهیان کوچک جثه و از خانواده شگ ماهیان بوده و سه گونه از آن‌ها به نام‌های کیلکای آنچوی، کیلکای معمولی و کیلکای چشم درشت در دریای خزر وجود دارند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، ادامه داد: طی چند دهه اخیر به‌دلیل صید بی‌رویه و هجوم شانه‌دار مهاجم به دریای خزر، از حجم صید کیلکای آنچوی و کیلکای چشم درشت به شدت کاسته شد و هم‌اکنون کیلکای معمولی با بیش از ۹۵ درصد، بیشترین مقدار صید را به خود اختصاص داده است.

وی با اشاره به اینکه ناوگان صیادی کیلکا ماهیان شامل ۷۴ لنج صیادی با بدنه فایبر گلاس  است که در سه بندر صیادی امیرآباد و بابلسر در استان مازندران و بندرانزلی در استان گیلان فعال هستند، یادآور شد: این ماهیان با استفاده از تور قیفی و نور و هنگام شب صید می‌شوند.

به گفته دریانبرد، میانگین مقدار صید سالانه این ماهیان طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ حدود ۲۲ هزار و ۵۳۵ تُن بود که در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ با افزایش ۱۶ و ۹ درصد به ترتیب به ۲۶ هزار و ۱۵۴ و ۲۴ هزار و ۵۸۶ تُن رسید.

عضو هیئت علمی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، خاطرنشان ساخت: علی‌رغم ارزش غذایی بسیار زیاد، این ماهیان مصرف انسانی بسیار ناچیزی دارند و بیشتر به صورت پودر ماهی برای خوراک دام، طیور و آبزیان استفاده می‌شوند.

وی در ادامه گفته‌های خود عنوان کرد: در بررسی اقتصادی ـ. اجتماعی فعالیت شناور‌های صیادی کیلکا در سال ۱۳۹۶ درآمد حاصل از صید کیلکا ماهیان حدود ۲۱.۴ میلیارد تومان برآورد شد که سرانه درآمد هر شناور حدود ۲۹۰ میلیون تومان می‌باشد.

وی بیان داشت: همچنین درآمد ناخالص این فعالیت صیادی حدود پنج میلیارد تومان و ارزش افزوده ناخالص آن حدود ۱۴.۳ میلیارد تومان محاسبه شد و مقدار این دو شاخص به ازاء هر شناور صیادی به‌ترتیب ۶۷.۱ و ۱۹۳.۲ میلیون تومان بود.

دریانبرد، هزینه استهلاک که شاخص کاهش ارزش سرمایه‌های اصلی و معادل پنج درصد از ارزش مالی سرمایه‌ها است را برای هر شناور صیادی کیلکاگیر در آب‌های ایرانی دریای خزر سالانه حدود ۵۳.۲ میلیون تومان و برای کل ناوگان صیادی سالانه بالغ بر ۳.۹ میلیارد تومان برآورد کرد.

به گفته وی، براساس بررسی شاخص‌های هزینه‌های متغیر و ثابت، بیش از ۶۴ درصد از هزینه‌های هر شناور صیادی مربوط به هزینه‌های پرسنلی است که علاوه بر حقوق و مزایا، بیمه درمانی پرسنل را نیز شامل می‌شود.

این مقام مسئول در پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، تصریح کرد: پس از هزینه‌های پرسنلی، هزینه تعمیر و نگهداری شناور با ۱۴ درصد بیشترین مقدار را در بین هزینه‌های صید کیلکا دارا بود.

وی با بیان اینکه راندمان مصرف سوخت به ازاء میزان صید برای ناوگان صیادی کیلکا ماهیان در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۱.۰۲ درصد محاسبه شده است، اذعان داشت:  به عبارت دیگر برای صید یک تُن ماهی کیلکا حدود ۱۱۰.۲ کیلوگرم گازوئیل و روغن برای ماشین آلات موجود در شناور‌ها مصرف شده است.

دریانبرد، خاطرنشان ساخت: صید کیلکا ماهیان در دو استان گیلان و مازندران ۳۷۷ فرصت شغلی را ایجاد کرده و ۴۸۰ نفر بطور مستقیم از این طریق امرار معاش می‌کنند و ۹۲ درصد از درآمد اقتصادی و معیشت این افراد وابسته به صید کیلکا ماهیان است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر با اشاره به اینکه بر اساس مطالعات صورت گرفته و آمار اخذ شده، نرخ اشتغال ثابت ۵.۱ نفر به ازاء هر شناور بوده و به طور میانگین در هر شناور ۶.۵ نفر اشتغال دارند، بیان کرد: جمعیت خانوار این افراد ۱۶۱۰ نفر برآورد شد و میانگین سنی افراد شاغل در شناور‌های صیادی کیلکاگیر در دو استان گیلان و مازندران حدود ۴۸ سال بود.

وی با اشاره به اینکه در استان گیلان فقط سرپرست خانواده در شناور‌های صیادی اشتغال دارند، تاکید کرد:، اما در استان مازندران علاوه بر سرپرست خانواده حدود شش درصد از سایر افراد خانواده نیز در شناور‌های کیلکاگیر اشتغال به کار دارند.

دریانبرد با اشاره به کاهش فعالیت کاری صیادان کیلکاگیر، اذعان داشت: ممنوعیت صید کیلکا ماهیان در سه ماه فصل بهار، کاهش روز‌های دریاروی در صورت نامناسب بودن شرایط جوی و منحصر بودن عملیات صیادی هنگام شب از جمله دلایل کاهش ساعات کاری تمام وقت آن‌ها محسوب می‌شود.

عضو هیئت علمی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، تاکید کرد: حفظ فرصت‌های شغلی موجود و تداوم امرار معاش جامعه صیادی شناور‌های کیلکاگیر، لزوم مدیریت ذخایر کیلکا ماهیان را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

وی اعلام کرد: با وجود افزایش قابل ملاحظه هزینه‌های پرسنلی، تعمیر و نگهداری و خرید ادوات صیادی و ماشین آلات، قیمت فروش کیلکا ماهیان افزایش چندانی نداشته و همین امر موجب کاهش درآمد و فشار اقتصادی زیاد به مالکین و صیادان شناور‌های کیلکاگیر شده است به طوری که در برخی موارد در صورت بروز مشکلات فنی اساسی در شناورها، درآمد سالانه صید، کفاف مخارج را نمی‌دهد.