۸۰ درصد پلاستیک‌ها از طریق خشکی وارد اقیانوس‌ها می­‌شود

 

به گزارش مانا، احمد لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی و تالاب­‌های سازمان حفاظت محیط زیست در پیام ویدیویی به دومین همایش مجازی بین‌المللی اقیانوس‌شناسی غرب آسیا با اشاره به اینکه اکوسیستم‌های دریایی از طریق خدمات اکولوژیک منافع بسیاری برای جامعه بشری فراهم می‌کنند، اظهار کرد: طبق گفته مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد زباله‌های دریایی چالشی بدون مرز است و مطمئناً تمامی زباله­‌های پلاستیکی ناشی از فعالیت‌های انسانی است که براساس اطلاعات برنامه محیط زیست سازمان ملل هر ساله ۳۰۰ میلیون تُن زباله پلاستیکی تولید می‌شود که از این مقدار هشت میلیون تُن وارد اقیانوس‌ها می‌شود.

وی ادامه داد: در سال ۲۰۱۵ خسارت تخمین زده شده ناشی از زباله‌های دریایی به صنایع ماهیگیری و آبزی‌پروری، حمل ونقل دریایی، کشتی­‌سازی و گردشگری دریایی در کشور‌های عضو همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه ۲.۱۱ میلیارد دلار بوده است و در سال‌­های اخیر پلاستیک‌­های موجود در اقیانوس‌های آرام، اطلس و هند به صورت پنج  جزیره  بزرگ زباله‌ای تجمع پیدا کرده‌­اند.

معاون محیط زیست دریایی وتالاب­‌های سازمان حفاظت محیط زیست یادآور شد: ۸۰ درصد پلاستیک‌های موجود از طریق خشکی وارد اقیانوس‌ها می­‌شود، ۱۵ درصد آن­‌ها در سطح دریا شناور­ هستند و ۱۵ درصد پسماند‌ها در زیر آب دریا با جریان­‌های دریایی حرکت می­‌کنند و ۷۰ درصد آن­‌ها نیز در دریا مدفون می­‌شوند بنابراین ما فقط می­‌توانیم مقدار کمی از این زباله­‌ها را ببینیم و این واقعه فاجعه است.

لاهیجان‌زاده، در بخشی از سخنانش به اقدامات جهانی علیه زباله­‌های دریایی اشاره کرد و گفت: با توجه به سرمایه‌گذاری حدود ۱۸۰ میلیارد دلاری که در صنعت جهانی تولید پلاستیک در دهه گذشته انجام شده است و با افزایش مصرف محصولات پلاستیکی یک ­بار مصرف به دلیل همه­‌گیری ویروس کرونا می­‌بایست سخت­‌تر و دقیق­‌تر کارکنیم و منطقه ما از این امر مستثنی نیست.

وی ادامه داد: دولت جمهوری اسلامی ایران ۴۰ میلیون دلار بودجه برای مدیریت پسماند شامل پیشگیری از تولید پسماند به عنوان گزینه ترجیحی و به دنبال آن استفاده مجدد بازیافت و بازیابی به عنوان آخرین گزینه و دفن ایمن با اولویت استان­‌های ساحلی اختصاص شده است.

معاون محیط زیست دریایی وتالاب­‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه آلودگی صنعتی بدون شک قدمتی به اندازه تمدن بشری دارد، اما اطلاعات موجود در این باره مربوط به سال­‌های اخیر است، گفت: ایران با قرار داشتن در مرکز ذخیره انرژی اصلی جهان و منطقه ژئوپولتیک خاورمیانه و خلیج فارس و داشتن منابع عظیم نفت، گاز و صنایع وابسته، منطقه فعالیت بسیاری از مناطق آزاد تجاری­­، صنعتی و ویژه اقتصادی است.

لاهیجان‌زاده به نقش فاضلاب‌های خانگی، صنعتی و نشت فعالیت­‌های نفتی و استخراج نفت از دریا که باعث آلودگی جدی آب‌­های ساحلی ایران شده است، اشاره کرد و گفت: برخی اوقات ما با نشت نفت از چاه­‌ها و سکو‌های نفتی و یا تانکر‌های نفتی در حال عبور در آب­‌های سرزمینی خود روبرو هستیم و در این رابطه استفاده از تکنولوژی سنجش از راه دور جهت تشخیص لکه­‌های نفتی و ایجاد مراکز مقابله با آلودگی­‌های نفتی در بنادر ایران از جمله اقداماتی است که برای مقابله با این آلودگی‌های دریایی انجام داده­‌ایم.

وی به سایر اقدامات انجام شده برای کاهش و کنترل آلاینده­‌های دریایی اشاره کرد و گفت: به منظور کنترل ورود آلاینده­‌ها به دریا استاندارد‌های مختلفی برای کنترل کیفیت آب دریا تدوین کرده­‌ایم که تدوین استاندارد محیط زیستی تسهیلات دریافت فضولات نفتی وفق قانون حفاظت از دریا‌ها و رودخانه‌های قابل کشتیرانی ایران در مقابل آلودگی نفتی مصوب ۱۳۸۹، استاندارد آب‌های محیطی دریای خزر وفق ماده ۵ آئین‌نامه جلوگیری از آلودگی آب، استاندارد محیطی آب‌های خلیج فارس و دریای عمان وفق ماده ۵ آئین‌نامه جلوگیری از آلودگی آب و دستورالعمل برآورد خسارات زیست‌محیطی ناشی از آلودگی نفتی از جمله آن‌هاست.

لاهیجان‌زاده،  به خدمات اکوسیستمی دریا‌ها و اقیانوس­‌ها که نقش عمده­‌ای در تأمین جهانی غذای انسان­‌ها دارند، اشاره کرد و گفت: براساس اطلاعات منتشر شده توسط فائو در سال ۲۰۱۸ شیلات و آبزی­‌پروری تقریباً ۵۰ درصد پروتئین حیوانی را در برخی مناطق تأمین می­‌کند و فعالیت­‌های پایدار شیلاتی و آبزی­‌پروری باعث بهبود امنیت غذایی و تغذیه­‌ای، افزایش درآمد، بهبود معیشت، رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی می‌شود.

وی در بخش دیگری از سخنانش به روش­‌های مختلف صیادی مخرب دریایی اشاره کرد و گفت: صید ترال (کف‌روب) و انواع دیگر تجهیزات ماهیگیری غیرانتخابی از طریق صید ماهیان  نابالغ، صدمه زدن به کف دریا و صید بی‌رویه موجب آسیب­‌دیدگی ذخایر آبزیان و محیط زیست دریایی می­‌شود. صید ترال به دلیل عدم­ انتخاب­‌پذیری تور ترال و در نتیجه صید مقدار زیاد و انواع گونه­‌های غیر هدف  و در معرض خطر مانند لاک‌پشت­های دریایی و اثر مخرب در محیط زیست دریایی بسیار مورد بحث قرارگرفته است.

وی ادامه داد: صید ترال می­ تواند باعث تغییر بافت رسوب، اندازه دانه، ماهیت فرم بستر و فرآیند‌های تبادل شیمایی شود و همچنین صید ترال می­تواند تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم برجمعیت و جوامع بی‌مهرگان کف‌زی دریا داشته باشد و در ایران این نوع ماهیگیری کاملاً محدود و تقریباً ممنوع کرده‌­ایم.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب­ها در ادامه سخنان خود بر لزوم سرمایه­ گذاری بیشتر در رابطه با تحقیقات و پایش به منظور تهیه اطلاعات جامعی از ویژگی‌های محیط زیست دریایی و ساحلی تاکید کرد و گفت: به عنوان مثال می­‌توان به برنامه­‌های تحقیقاتی در سیستم­‌ها و فرآیند‌های فیزیکی، شیمایی و بیولوژیکی اشاره کرد و این مجموعه داده­‌ها مبنای مورد نیاز برای ارزیابی و همچنین حکمرانی دریایی را فراهم می­‌کنند.

وی تصریح کرد: حفظ تنوع زیستی در آب­‌های ما نیازمند ضوابط و مقررات دریایی مؤثری است که بر پایه برنامه­‌های منسجم تحقیقاتی و علمی تنظیم شده است و غنای تنوع زیستی دریایی ما می­ تواند ازطریق تنوع زیستگاهی، تعداد گونه­‌ها و تنوع ژنتیکی آن­‌ها مورد اندازه­ گیری قرار گیرد و دراین رابطه به برنامه اولویت‌بندی شده برای نقشه برداری و مطالعه گونه­‌های دریایی و زیستگاه‌­ها نیاز داریم.

لاهیجان زاده در پایان گفت: سازمان حفاظت محیط زیست قراردادی با پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و سازمان شیلات ایران برای پایش مستمر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی محیط زیست خلیج فارس و دریا‌های عمان و خزر منعقد کرده است و با این وجود تصمیم ­گیری با ما است که می­ توانیم نسبت به پیام­‌هایی که طبیعت به ما مخابره کرده است بی‌تفاوت باشیم و فشار خود را بر دریا‌ها و اقیانوس­‌ها ادامه دهیم و در پایان به همراه این دریا سرنوشتی تلخ را تجربه کنیم و یا با همراه با حفظ محیط زیست دریایی و ساحلی از منافع گوناگون آن بهره­‌مند شویم و فعالیت­‌های اقتصادی در راستای رسیدن به توسعه پایدار را تقویت کنیم.