کاهش مدت زمان رسوب کالا؛ شاخص کلیدی برای کارآمدی بنادر

به گزارش مانا، هر چه کالا مدت زمان بیشتری در بندر توقف داشته باشد، هزینه حمل‌و‌نقل آن نیز بیشتر می شود. این هزینۀ اضافی تنها متوجه اپراتور ترمینال یا مسئولان بندری نیست، بلکه در هزینه وارده برای حمل کننده نیز مؤثر است. توقف و دپوی بار در بندر به معنای گره خوردن سرمایه در گردش بوده و مانع از روند گردش تولید برای واردکنندگان و تولیدکنندگان می شود.

افزایش زمان رسوب، تنها حمل‌و‌نقل کالا را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه اپراتورهای کشتیرانی را نیز متأثر می کند. کشتی‌های کانتینری طبق برنامه کار می کنند و تأخیر در هر بندر خاص در سراسر زنجیرۀ تامین احساس می‌شود. هرچه زمان توقف کالا کوتاه‌تر باشد، هزینه های کارکرد کشتی و ترمینال های بندری نیزکمتر می شود.

با توجه به سرعتی که تجارت جهانی دارد، به ویژه افزایش حمل‌و‌نقل کانتینرهایی با دمای کنترل شده برای محصولات غذایی و آشامیدنی، زمان رسوب کالا و  کانتینرها یک عامل مهم در انتخاب بندر خواهد بود. بر این اساس زمان رسوب و ماندن کالا در بنادر را می توان به سه مرحله تقسیم کرد که بخش اول آن ورود کالا به بندر است که شامل تخلیه کانتینر و بار از کشتی حامل آن و انتقال آن به یک محوطه و یا انبار است؛ بخش دوم، نگهداری کالا است که شامل نگه داشتن کانتینر تا زمان انجام امور اداری ، تسویه حساب‌های واردات و سایر هزینه‌های آن و امور ترخیص از گمرک است و سومین بخش خروج کالا از بندر است که شامل بارگیری و هرگونه تشریفات خروجی قبل از ترخیص کامل کالا و کانتینر از بندر می‌شود.

در این میان عوامل متعددی باعث می شود که مدت زمان رسوب کالا در بنادر افزایش پیدا کند. مدت زمان ماندگاری کالا و کانتینر در محوطه و انبار بنادر یک معضل عملیاتی قدیمی است که از دیرباز در عملیات لجستیک جهانی مورد توجه بوده است. زمان رسوب کالا از بندری به بندر دیگر متفاوت بوده، و همینطور عواملی که منجر به افزایش زمان ماندگاری کالا می شود نیز متفاوت است. با این حال، عموماً عوامل افزایش مدت زمان رسوب کالا در بنادر شامل مواردی است که در ادامه مورد اشاره قرار می گیرد:

امور اداری، انتقال کالا و کانتینر و ترخیص

پروسه ترخیص کالا و کانتینرها، امور گمرکی و انتقال به حمل‌و‌نقل دیگر ( حمل و نقل ریلی، و...) می تواند زمان‌بر باشد. علاوه براین، در برخی بنادر مرحله تخلیه کالا و کانتینر از کشتی و انتقال آن به محوطه و یا انبار مورد نظر نیز ممکن است با توجه به زیرساخت‌ها و امکانات بندری ممکن است مدت زمان زیادی را به خود اختصاص دهد.

هزینه های ترخیص و گمرکی

زمان رسوب کالا و کانتینرها در بنادر بعضاً ناشی از مشکلات نقدینگی است. شرکت های باربری غالباً تمایلی به مواجه شدن با مسائل مالی تا حدامکان ندارند و در بسیاری از موارد  هزینه های گمرک و ترخیص را فقط پس از اطمینان از خریدار برای کالای خود پرداخت می کنند و تا حصول اطمینان از این موضوع اقدامی برای انتقال بار و کالای خود به مقصد نمی کنند.

هزینه‌های کمتر برای انبار در بنادر و پایانه‌های بندری

بسیاری از بنادر و پایانه‌های بندری بسته به میزان بار وارد شده به بندر و ترافیک بندری، مدت زمان ۳ الی ۱۵ روزه را به صورت رایگان برای نگهداری کالا و کانتینر در انبارها در نظر می گیرند که شرکت‌های باربری از این بازه زمانی حداکثر استفاده را می کنند.حتی پس از اتمام مدت زمان درنظر گرفته شده، هزینه انبارداری، دموراژ و رسوب کالا در بندر در بسیاری موارد از هزینه انبارهای خصوصی و ثالث به مراتب کمتر است. در این شرایط هزینه کلی کمتر برای انبارکردن کالادر بندر، انگیزه قانع کننده ای برای صاحبان کالا در استفاده از پایانه های بندری به عنوان محل انبار وکاهش کلی هزینه های لجستیک است.

صرفه جویی میلیون دلاری

در سال‌های اخیر بندر صحار با بهره‌مندی از فنّاوری‌ها و زیرساخت‌های جدید که به گردش تجارت عمان کمک کرده است ، پیشرفت چشمگیری در بهره‌وری داشته است. تحقیقات و گزارش OECD  نشان می دهد که تأخیر یک روزه در بندر باعث می شود هزینه ها به طور متوسط حدود ۰,۸ درصد افزایش پیدا کند. در سال ۲۰۱۵ ، زمان رسوب کالا در بندر صحار حدود ۱۶ روز بوده که امروز به پنج روز کاهش پیدا کرده است. با استناد به آمارهای NCSI در مورد ارزش تجارت واردات فقط برای بندر صحار عمان ، کاهش زمان ۱۱ روزه رسوب کالا موجب صرفه جویی میلیونی عمان در سال شده است. یکی از راهکارهای بندر صحار در عمان در راستای کاهش مدت زمان رسوب کالا در این بندر، ترخیص پیش از ورود است. ترخیص قبل از ورود محموله موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می‌شود؛ در حال حاضر ۲۲ درصد محموله‌های وارد شده به بندر صحار قبل از ورود کشتی به بندر فرایند ترخیص شان انجام شده است.

مترجم: نادر الفت