الحاق به سازمان تجارت جهانی در خصوص ایران بسیار طولانی شده و تقریبا دو دهه است که در تلاش هستیم تا بتوانیم به این سازمان ملحق شویم اما به دلایل سیاسی این امر تاکنون امکان پذیر نشده است. جالب اینکه در یک ماه گذشته افغانستان که از هر منظر قابل مقایسه با ایران نیست خصوصا از نظر زیر ساختی اما توانسته به سازمان تجارت جهانی ملحق شود.
بنابراین به نظر می رسد که از حیث فنی و زیرساختی مشکلی برای الحاق ما به WTO وجود ندارد. چون دو دهه است گروه های کارشناسی ایران شکل گرفته اند و در جلسات سازمان تجارت جهانی به عنوان ناظر حضور دارند. لذا از نظر فنی و حقوقی به نظر نمی رسد که مشکلی باشد. به خصوص در حوزه حمل و نقل دریایی مشکلات کمتر است. چون خدمات حمل و نقل دریایی خصوصا کشتی، بندر و انواع شرکت هایی که در این زمینه فعالیت می کنند بر پایه استانداردهای بین المللی عمل می کنند و همواره این استاندارها را رعایت کرده اند. بنابراین به نظر می رسد هیچ مشکل فنی و حقوقی دیده نمی شود.
یادآوری می کنم قبل از تحریم ها 21 لاینر بین المللی در بندر شهید رجایی تردد می کردند. اگر ما دارای استاندارهای لازم نبودیم این اندازه تردد صورت نمی گرفت. مضاف بر اینکه ما عضو ناظر سازمان تجارت جهانی هستیم و به همه کنوانسیون ها ملحق شده ایم. به عنوان مثال ایران در کنوانسیون STCW که در واقع استاندارهای آموزشی است به مدت یک دهه است در لیست سفید آن قراردارد. بنابراین بحث فنی و حقوقی وجود ندارد و اگر بحث تحریم های ظالمانه نبود ما در سال های قبل می توانستیم به سازمان تجارت جهانی ملحق شویم.
با این حال باید توجه داشت پذیرفته شدن در سازمان های بین المللی محدودیت ها، مزایا، معایب، فرصت ها و تهدیدهای خود را دارد اینگونه نیست که تماما سود و یا ضرر باشد اما مزایا این الحاق بیشتر از معایب آن است. به طور مثال اگر از قبل به سازمان تجارت جهانی ملحق شده بودیم این گونه تحریم ها برعلیه ما اعمال نمی شد.
باتوجه به اینکه 20 سال فرآیند الحاق ما به WTO طول کشیده به نظر می رسد بیشترین مشکل از نظر سیاسی بوده است. ما همواره و از گذشته با غرب به دلیل بحث هسته ای یا حقوق بشر و... دچار اختلاف بوده ایم. اما در دوره اصلاحات به عنوان عضو ناظر در سازمان تجارت جهانی حضور داشتیم و پذیرفته شدیم و در حال گذران این فرایند یعنی اول ناظر بعدا عضو سازمان بشویم بودیم که به تحریم بر خورد کردیم. بنابراین ما به لحاظ فنی و حقوقی قطعا بسیار جلوتر از کشورهایی مانند افغانستان و... هستیم و قطعا با سهولت بیشتری می توانیم به عضویت دائم این سازمان دربیاییم.
هادی حق شناس
کارشناس ارشد بندری