قفقاز

پایگاه هوایی بگرام، واقع در ۴۰ کیلومتری شمال کابل، بیش از دو دهه به عنوان یکی از کلیدی‌ترین دارایی‌های نظامی ایالات متحده در افغانستان عمل کرد. این تأسیسات، که در دوران شوروی سابق ساخته شد و در دهه ۲۰۰۰ توسط آمریکا گسترش یافت، تا آگوست ۲۰۲۱ میزبان ده‌ها هزار سرباز، هواپیما‌های بدون سرنشین و تجهیزات لجستیکی بود. خروج شتاب‌زده دولت بایدن از آن، به عنوان نمادی از عقب‌نشینی آمریکا از خاورمیانه و آسیای مرکزی تفسیر شد. در سپتامبر ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در سخنرانی عمومی در واشنگتن از طالبان خواست تا پایگاه را «به صاحبان واقعی‌اش بازگرداند» و با تهدیدی مبهم افزود: «اگر افغانستان پایگاه بگرام را به کسانی که آن را ساختند بازنگرداند، چیز‌های بدی در انتظارش خواهد بود.» این اظهارات، رد قاطعانه رهبران طالبان را به دنبال داشت و بحث‌هایی را در محافل دیپلماتیک برانگیخت. در این گزارش، ارتباط میان تلاش برای بازپس‌گیری بگرام، میانجی‌گری در کریدور زنگزور قفقاز ، و طرح صلح غزه بررسی می‌شود، با تمرکز بر نقش احتمالی کریدور‌های ژئوپلیتیکی در این اقدامات.

راشد اسماعیل‌اف، رئیس انجمن محیط‌زیست روسیه، با اشاره به کاهش نگران‌کننده سطح آب دریای خزر، از کشور‌های حاشیه‌ای خواست برای مقابله با این بحران زیست‌محیطی و اقتصادی، همکاری فوری و مؤثری را آغاز کنند. او در گفت‌و‌گو با نشریه قفقاز با اشاره به «کنوانسیون تهران» تأکید کرد، زیرساخت حقوقی لازم برای این همکاری وجود دارد و هشدار داد که ادامه وضعیت موجود می‌تواند تنوع زیستی، اقتصاد منطقه و پروژه‌های ترانزیتی را به‌طور جدی تهدید کند.

کریدور میانی، که به عنوان مسیر حمل‌و‌نقل بین‌المللی ترانس خزر (TITR) نیز شناخته می‌شود، به سرعت به یک گره تجاری کلیدی بین غرب چین و اروپا تبدیل و کریدور شمالی روسیه و کانال سوئز را دور می‌زند. این شبکه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی مسیر تجاری کوتاه‌تر و کارآمدتری را ارائه می‌دهد. اهمیت این کریدور به ویژه پس از حمله روسیه به اوکراین، افزایش یافته است. هرچند این کریدور به سرعت گسترش یافته، اما هنوز با چالش‌های زیرساختی، عملیاتی و ژئوپلیتیکی مواجه بوده که نیازمند سرمایه‌گذاری و همکاری مداوم است.

مناطق آسیای مرکزی و قفقاز در آستانه تحولات بزرگ در بخش انرژی قرار دارند. اخیراً نمایندگان آذربایجان، قزاقستان و ازبکستان در راستای یک پروژه پیشگامانه برای ایجاد «کریدور انرژی سبز» به اروپا، توافقنامه‌ای را امضا کردند. این قرارداد توسط اپراتور‌های شبکه اصلی برق سه کشور - آذرانرژی (آذربایجان)، KEGOC (قزاقستان) و شبکه ملی ازبکستان امضا شد. هدف اصلی این توافق افزایش فرصت‌های تجارت برق، در راستای ابتکارات جهانی جدید مانند «معامله سبز» اتحادیه اروپا است که یک برنامه جامع برای دستیابی به کاهش شدید انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و به حداقل رساندن آلودگی محیط زیست تا سال ۲۰۵۰ است.

بسته تحریمی غرب پیرامون ممنوعیت صدور متانول توسط روسیه با عنوان "پنجره اروپا " به غرب باعث شد تا پنجره دیگری به سمت شرق باز شود. هرچند این کشور صادرات این محصول را از بندر Hamina-Kotka فنلاند متوقف کرده، اما اولین پایانه صدور متانول روسیه در شرق به کار صادرات می‌پردازد.