گرامیداشت روز دریانورد در گفتگو با یک دریانورد:
باید با سیستم های مدرن در کشتی ها کنار آمد / تحصیلات دانشگاهی لازمه حرفه دریانوردی است
بیست و پنجم ژوئن مطابق با چهارم تیرماه، از سوی سازمان بین المللی دریانوردی(IMO) به عنوان روز جهانی دریانورد تعیین شده است. به نظر می رسد این سازمان با این اقدام در پی آن است که به تمامی دست اندرکاران، مدیران، مسئولان، صاحبان کالا و همه آنهایی که به نوعی از حمل و نقل دریایی متنفع می شوند یا با آن سر و کار دارند یادآوری کند؛ بار اصلی صنعت بزرگ و راهبردی کشتیرانی بر روی دوش کسانی است که بخش زیادی از عمر خود را معلق بر آب دریا و اقیانوس ها می گذرانند تا انواع کالاها در سریعترین زمان ممکن و با ایمن ترین و ارزانترین روش به دست مصرف کنندگان در اقصی نقاط جهان برسد. شاید تصور اینکه ماه ها در فضایی محدود در پهنه دریا سر کنید در حالی که چشم اندازی جز آبی بیکران ندارید و از خانواده و دوستان نیز دور هستید بسیار دشوار باشد. اما همین حالا هزاران نفر رنج این سفر غریب را به جان خریده اند تا ضمن اینکه عمر خود را پرثمر می کنند، چرخ اقتصاد جهانی را نیز بچرخانند. بنابراین شاید همه روزها، روز دریانورد باشد چرا که بازایستادن کشتی ها به معنای توقف چرخه عظیم نقل و انتقال کالا و به تبع آن به گل نشستن اقتصاد و حیات در سراسر جهان است. بر این اساس و با توجه به اهمیت این روز، مانا، ترجیح داد گفتگوی رسانه ای روز دریانورد را با یک دریانورد واقعی انجام دهد و از دغدغه ها و مشکلات آنها جویا شود. کاپیتان مهدی قاسمی کُمنی که حدود سی سال سابقه دریانوردی دارد و از خوشنامترین فرماندهان کشتی در کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود پاسخگوی مانا در روز دریانورد بود.
· کاپیتان از سابقه دریانوردی خود بگویید.
- در سال 1369 در اواسط دوره سربازی فراخوان جذب نیرو از طریق شرکت کشتیرانی را در روزنامه کیهان خواندم و مدارک خود را فرستادم و به لطف خدا همه چیز خیلی به سرعت پیش رفت. آزمایش، تحقیقات محلی و.. دوره های آموزشی را دو سال در بوشهر، یک ترم در تهران و یک سال نیز کامل دریا بودم و پس از آن دو ترم را در دانشکده و مجدد یک ترم را در کشتی گذراندم که در مجموع هجده ماه دانشجو بودم و در سال 1375 از سازمان بنادر درجه افسر سومی خود را دریافت کردم و به مدت بیش بیست ماه در این سمت ماندم و پس از آن نیز بیش سی ماه افسر دوم و یکسال و نیم دوره افسر اولی را گذراندم.
· فرماندهی را از کی آغاز کردید؟
- از سال1389 تا امروز به عنوان فرمانده در کشتی مشغول به فعالیت هستم.
· آیا از قبل با حرفه دریانوردی آشنا بودید؟ اساسا این شغل چطور شما را به خود جذب کرد؟
- خیر! تا پیش از ورودم به دانشگاه شناخت چندانی از این حرفه نداشتم. شاید برای ما که بسیار جوان بودیم یکی از جذابیت های این حرفه سفرهای متعدد به خارج از کشور و جهانگردی بود. به هر حال در طی دوره آموزشی هر چه بیشتر در باره دریانوردی آموختم. البته در آن زمان سیستم آموزشی بسیار جدی تر بود و بیشتر اساتید ما فارغ التحصیلان دانشگاه های معتبر بین المللی بودند و دانش و تجربه ذی قیمتی داشتند و در اختیار دانشجویان گذاشتند.
· نام اولین کشتی ای که به عنوان یک دریانورد وارد آن شدید چیست و در چه سالی بود؟
- اولین بار در مهر ماه سال 1375 به عنوان افسر سوم با کشتی ایران-میعاد سفر کردم که در آنجا ابتدا یک کاپیتان هندی حضور داشت ولی بعد از مدتی یم کاپیتان ایرانی به نام "کاپیتان گستری" به ما ملحق شدند. این سفر 6 ماه طول کشید و طی آن در چین پهلو گرفتیم و عاقبت در یک درای داک در کویت توقف کردیم.
· به نظر شما سخت ترین بخش کار یک دریانورد به عنوان فرمانده چیست؟
- واقعیت این است که در گذشته قدرت فرمانده کشتی بسیار بیش از زمان فعلی بود. در واقع با دیجیتالی شدن فرآیندها کنترل کشتی تماما در اختیار فرمانده نیست و بخشی از مدیریت از مرکز انجام می شود.
· آیا دیجیتالی شدن انضباط کار را بیشتر نمی کند؟
- دیسیپلین را فرمانده نیز می تواند ایجاد کند. البته ایرادی بر دیجیتالی شدن وارد نیست همین حالا هم تمام شرکت های کوچک و بزرگ کشتیرانی به سمت ابزارهای دیجیتال متمایل شده اند. باید با سیستم های مدرن جهانی کنار آمد و پیش رفت. تاثیر دیجیتالی شدن فرآیندها را می توان با این مثال توضیح داد که اگر جوشکاری در کشتی کار محوله ای را انجام بدهد دفتر مرکزی از تمام فرآیند فعالیت کاری او با خبر است.
· ارزیابی شما در خصوص نحوه ورود جوانان به این عرصه چگونه است؟
- یک مشکل جهانی در این زمینه وجود دارد که طی آن آموزش و استخدام به مانند گذشته نیست. امروز برخی از جوانان انگیزه لازم را ندارند. دغدغه عمده کارکنان اینترنت و چگونگی ارتباط با خانوده طی سفرهای دریایی است. برخی آموزشگاه ها نیز به خوبی گذشته نسبت به آموزش دریانوردان جدیت و اهتمام لازم را ندارند. با این حال به تازگی در این بخش اتفاقات خوبی در حال رقم خوردن است که امیدواریم به خوبی اجرایی شوند و شاهد نتایج آن باشیم. چون در متن کشتی است که تفاوت فرد دانشگاه دیده با کسی که تنها یک گواهینامه در اختیار دارد مشخص می شود.
· این روزها مهمترین مشکلات دریانوردان چیست؟
- امروز در همه جای دنیا مشکلات دریانوردان شبیه به هم است: عدم صدور ویزا برای دریانوردان در برخی بنادر، زمان کاری بسیار فشرده و سرعت بالای کار. در کشتی ای که اخیرا سفر کردم صد و بیست استیشن داشتیم و سرعت نقل و انتقال به شدت افزایش یافته است و مدام در حال تردد بودیم. البته این مسئله ای است که تمام صنعت کشتیرانی با آن مواجه است.
· بفرمایید که برای بهبود این شرایط باید چه تدابیری اندیشید؟
- همانطور که گفته شد این یک مشکل فراگیر است و تمام کمپانی های بزرگ با آن دست و پنجه نرم می کنند. حساسیت ها بالا رفته و شرایط بازار کار به گونه ای شده که همه مجبور هستند سر یک زمان مقرر کار را انجام دهند و خستگی به خصوص در کشتی های کانتینری زیاد شده است.
· به جز سختی هایی که این حرفه دارد چطور می توان با جذابیت های آن ادامه داد؟
- باید قبل از ورود به این شغل اطلاعات لازم را کسب کرد و بهترین روش ورود به آن از طریق تحصیلات آکادمیک است. ما در گذشته همه چیز را با زحمت به دست می آوردیم ولی امروز راحت تر شده است و آن دغدغه و انگیزه مورد نیاز وجود ندارد.
· در پایان اگر نکته باقی مانده ای در رابطه با دریانوردی که از نظر شما مانده است و به آن اشاره نشد را بفرمایید.
دریانوردی، امری بسیار حرفه ای است. در این میان ملوان های ایرانی علیرغم زحمت و دشواری کارشان مظلوم تر هستند. تقاضای بنده از مسئولین توجه ویژه به این قشر زحمتکش از دریانوردان است.