خط مقاوم؛ مهیای هماوردی دیگر

 

هشتاد درصد مبادلات جهانی در حالی از سوی صنعت کشتیرانی انجام می شود که این صنعت استراتژیک و ستون اصلی اقتصاد جهانی طی چند سال اخیر بحران سهمگین و بی سابقه ای را از سر می گذراند. بحرانی که کاهش قیمت نفت، تغییر جهت اقتصاد چین، رکود جهانی اقتصادی و... به بار آورده است. در این دوره حداقل چهار شرکت بزرگ که روزگاری نام و آوازه ای برای خود داشتند از صفحه روزگار محو شده اند؛ ادغام، فروش و دست آخر ورشکستگی؛ نصیب آنها شده است تا مشخص شود که بحران کوچک و بزرگ نمی شناسد و در فقدان مدیریت بهره ور و حمایت های لازم هر نام بزرگی را از دم تیغ می گذراند. 

کار آنقدر بالا گرفته که شناورهای کشتیرانی تازه ورشکسته هانجین با بار آنها در بنادر مختلف جهان مصادره می شوند تا نه تنها خود شرکت بلکه صاحبان کالا نیز ناخواسته طعم بحران را بچشند و در آن سهیم شوند. این به معنای چالش و دست انداز در برابر اقتصادی است که به تازگی از طوفان بحران اقتصاد جهانی بیرون آمده و به دنبال ساحل آرامشی برای بازیابی صدمات آن دوران می گردد. 

اما در این میان و بر خلاف جریان معمول، برخی خطوط کشتیرانی ناباورانه بر پاهای خود ایستاده، نشانی از زیان های نجومی و روز افزون ندارند، سودهی آنها در این زمان بیشتر به معجزه شبیه است تا هر چیز دیگری. 

خط ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران یکی از این معدود شرکت های سودده است. پروانه های کشتی های این شرکت در فقدان هر گونه حمایت دولتی و غیردولتی در حال چرخیدن است. این در حالی است که دولت چین- کشوری با پویاترین اقتصاد در جهان- برای حمایت از خط کشتیرانی تحت پرچم خود دست به کار شده و اقداماتی را صورت داده است. همزمان مانوئل والس نخست وزیر جمهوری فرانسه- یک از آزادترین اقتصادهای جهان- با کنار گذاشتن آموزه های آدام اسمیت که اقتصاد آن کشور و مجموعه کشورهای غربی بر اساس آن شکل گرفته، با همراهی برخی وزرای اقتصادی کابینه راسا در بندر مارسی حاضر شده است تا به مالک خصوصی کشتیرانی زیانده CMACGM این دلگرمی را بدهد که دولت فرانسه خط کشتیرانی حامل پرچم خود را تنها نخواهد گذاشت و در زمان لزوم از آن حمایت خواهد کرد.                                                                                                                                                            

 دوم؛

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در دوران جنگ تحمیلی از سوی مقامات ارشد کشور لایق دریافت عنوان «خط دوم دفاعی» شد تا مشخص شود پیروزی در جبهه های نبرد و تداوم مقاومت یک ملت تنها در قدرت نظامی و جانفشانی نیروها در خط مقدم جبهه میسر نیست؛ استمرار تامین معیشت مردم و در دسترس نگاه داشتن مواد اولیه بخش تولید تا آنجا که روال زندگی عادی در پشت جبهه ها و به دور از صحنه نبرد مختل نشود، خود بخشی بزرگی از پیروزی است. کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان خط ملی کشتیرانی سربلندانه از این معبر دشوار عبور کرد و به عنوان یک بازوی دفاعی قوی به گذار کشور از پیچ تاریخی جنگ یاری رساند. آن هم در زمانه ای که ایران یک کشور تازه انقلابی بود که به تمامی، نظام سیاسی- اجرایی سابق را کنار گذاشته بود. دشمن نیز با همین امید و توجیه صابون زبر جنگ با ایران را به تن کشیده، می پنداشت که پیروزی بر کشوری در گیرودار تحولات بزرگ کار دشواری نخواهد بود اما خطوط متعدد دفاعی ایران داغ پیروزی را بر دل آنان نشاند و طعم شکست را بر کامشان چشاند.                                                                                                  

 

سال 2008؛ زمان مهم و سرنوشت سازی در دوران تحریم های ظالمانه بر علیه ایران است. در این سال شرکت کشترانی جمهوری اسلامی ایران و اکثر مدیران و افراد کلیدی آن به عنوان نخستین هدف دشمنان، تحریم شدند. خط دوم دفاع، حالا به خط اول دفاعی تبدیل شده و مورد حمله قرار گرفت. هدف تحریم کنندگان این بار از کار انداختن موتور اقتصاد کشور بود. معیشت مردم و چرخه های تولید دوباره در تیررس قرار گرفت. اما این بار نیز کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از پیچیده ترین روش های ممکن حقوقی و فنی و با تکیه بر ناوگان بزرگ خود آنچنان به وظیفه عمل کرد که قاطبه ملت کمترین فشار را در دوران تحریم متحمل شدند. در این دوران 80 درصد مبادلات تجاری کشور از سوی این شرکت حمل شد. این ابزار قدرتمند در مذاکرات آتی منجر به برجام نیز مستمسکی برای افزایش قدرت چانه زنی دستگاه دیپلماسی کشور شد تا آنچه که از سوی مسئولان، مذاکرات برد-برد نامیده می شد به سرانجام برسد.

 

چهارم؛                                                                                                                                                             

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران 161 فروند کشتی در انواع مختلف آن در اختیار دارد تا با این ناوگان بزرگ -آن هم تحت پرچم ملی- یکی از بزرگترین و معتبرترین خطوط کشتیرانی جهان باشد. این شرکت در حوزه کانتینری رتبه بیست و یکم جهان را در اختیار دارد. حال هم در پسابرجام و با آزاد شدن رفت و آمد خطوط کشتیرانی خارجی به بنادر کشور همچنان بیش از 45 درصد از صاردات-واردات کالاهای ایرانی از سوی خط ملی IRISL انجام می شود. این شرکت در تالار بورس هم خوشنام است و همواره به سهامداران خود سود رسانده.                                                                                                                                                                                                                                                                          

اینک وقت حمایت است. حمایت از اهتزار پرچم کشور بر فراز یکی از استراتژیک ترین دارایی ها و نمادهای قدرت ایران که همواره و در مقاطع تاریخی مختلف در انجام خدمت حی و حاضر بوده است. نکته این است که نوع خدمت این موسسه تجاری- اقتصادی- دفاعی تنها به عصردشواری ها محدود نیست. قدرت این مجموعه می تواند ضمانت افزایش توان، رونق اقتصادی و امنیت کشور باشد و در ایجاد اشتغال موثر عمل کند. هم اکنون 350 میلیون نفر جمعیت کشورهای همسایه که بخش عمده ای از آنها در کشورهای محصور در خشکی زندگی می کنند پتانسیل بزرگی را برای بهره گیری و افزایش توان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در اختیار دولتمردان قرار داده اند. این به معنای دستیابی کشور به میلیاردها دلار درآمد ترانزیت و ترانشیپ است. در عین حال به معنای قفل شدن اقتصاد بخش بزرگی از همسایگان در اقتصاد ایران و افزایش بیش از پیش قدرت کشور در منطقه و جهان است. اما این مهم زمانی محقق می شود که دولت محترم برای تقویت ناوگان راهبردی که همواره در اختیار و در خدمت آن و مصالح و منافع داخلی بوده است، انواع مشوق ها و حمایت های لازم را صورت دهد. حمایت هایی مانند معافیت های مالیاتی و برخی تسهیلات قانونی دیگر در حوزه عوارض ها که هیچگونه هزینه ای را بر دوش دولت نمی گذارد. مجاب کردن شرکت های دولتی و شبه دولتی برای استفاده از ظرفیت ناوگان ملی دریایی یکی دیگر از حمایت های کم هزینه ای است که دولت می تواند انجام دهد. حالا و در زمانه پساتحریم و پسابرجام و در زمانی که راه برای پیشرفت روزافزون کشور فراخ تر و هموارتر شده است باید ظرفیت های در اختیار و بالفعل به شکلی مضاعف دیده شده و حمایت شوند. بخش حمل و نقل، بویژه بخش حمل ونقل دریایی با وجود یک ناوگان بزرگ، مجهز، کارآمد و حرفه ای یکی از این ظرفیت های مهم است که درآمد و توان آن می تواند به رهایی کشور از خام فروشی نفت و مواد اولیه کمک شایان توجهی کند.