پاناما؛ کانال یک دلاری که برای ترامپ میلیاردی می‌ارزد

مانا: دونالد ترامپ با استفاده از فشارهای سیاسی و اقتصادی، موفق شد پاناما را وادار به لغو آخرین همکاری‌های خود با چین کند. البته، این فشار ابتدا با یک "بلوف" بزرگ آغاز شد، اما در نهایت به یک معامله مشترک رسید.

خوزه رائول مالینو رئیس‌جمهوری پاناما پس از ملاقات با مارکو روبیو وزیر خارجه جدید آمریکا اعلام کرد توافق‌نامه "کمربند و راه" با چین تمدید نخواهد شد. این تصمیم پاناما را به عنوان اولین کشور آمریکای لاتین تبدیل کرد که از این طرح خارج می‌شود.

قبل از این اعلامیه، بسیاری از پروژه‌های بزرگ چین در پاناما در سال 2019 میلادی، زمانی که رئیس‌جمهور کورتیزو به قدرت رسید، لغو یا تعلیق شدند:

-راه‌آهن پاناما-چیریکی (4.1 میلیارد دلار) کنار گذاشته شد.

-ساخت بندر کانتینری پاناما کولون توسط چین (900 میلیون دلار) که امتیاز آن لغو شد.

در حال حاضر، هیچ پروژه جدید "کمربند و راه" در پاناما برنامه‌ریزی نشده است. بنابراین، این اعلامیه به نظر می‌رسد بیشتر یک نقطه توافق شده متقابل بین واشنگتن و پاناما باشد تا یک تغییر واقعی در وضعیت موجود. اما ترامپ از این هم برای خودش دستاورد تبلیغاتی می‌سازد.

داستان پس گرفتن کانالی که یک دلار فروخته شده بود

کانال پاناما از زمان ساخت تا دوران کارتر در اختیار آمریکا بود. در سال 1977، جیمی کارتر این کانال را به قیمت نمادین یک دلار به پاناما واگذار کرد (معاهده توروجوس-کارتر). ترامپ بارها از این معاهده انتقاد کرده و معتقد است آمریکا با این تصمیم کنترل این مسیر حیاتی تجاری را از دست داده است.

کانال پاناما یکی از مهم‌ترین مسیرهای آبی جهان است که تأثیر بسیار زیادی بر تجارت بین‌المللی و اقتصاد جهانی دارد:

-کاهش مسافت: کانال پاناما مسیر کشتی‌ها را از حدود 8,000 کیلومتر (دور زدن قاره آمریکای جنوبی) به تنها 800 کیلومتر کاهش می‌دهد.

-کاهش هزینه‌ها: این کاهش در مسافت مستقیماً منجر به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود.

از نظر استراتژیک، کانال پاناما یکی از نقاط حساس جغرافیایی جهان است. کنترل این کانال به کشورهای مختلف امکان دسترسی به مسیرهای تجاری کلیدی و تأثیرگذاری بر روابط سیاسی و اقتصادی بین کشورها را می‌دهد.

چین در پرو ایالات متحده را دور زده

حضور چین در آمریکای لاتین از همیشه پررنگ‌تر شده است یکی از مهم ترین کارها را چین در پرو انجام داده است.

پروژه بندر چانچا در پرو به نوعی دور زدن آمریکا بود. چین در پرو یک بندر بزرگ و استراتژیک به نام "چانچا" (Chancay) افتتاح کرده است. این بندر در نزدیکی لیما واقع شده و بخشی از ابتکار "کمربند و جاده" چین است.

چینی‌ها برنامه دارند این بندر را از طریق یک خط ریلی و کریدور به بولیوی و برزیل متصل کنند تا آن را به یک مسیر تجاری جدید تبدیل کنند.

نیکاراگوئه هم به میدان می‌آید

روسیه نیز در نیکاراگوئه، تحت رهبری دانیل اورتگا، نفوذ قابل توجهی پیدا کرده است.

پروژه کانال نیکاراگوئه شاید بعدها جایگزین کانال پاناما شود. این پروژه شامل ساخت یک کانال 230 کیلومتری بین اقیانوس آرام و دریای کارائیب است. این کانال می‌تواند کشتی‌های بزرگ‌تری را نسبت به کانال پاناما عبور دهد و به عنوان رقیب مستقیم آن عمل کند.

آمریکای لاتین دیگر حیاط خلوت ایالات متحده نیست

ترامپ می‌خواهد نیم‌کره غربی (آمریکای مرکزی و جنوبی) همچنان "حیاط خلوت" آمریکا بماند و حضور چین و روسیه در این منطقه تهدیدی جدی برای نفوذ آمریکا است.

او می‌خواهد با تمرکز بر این منطقه، انرژی و منابع مالی و نظامی آمریکا را از مناطق دیگر مانند اوکراین یا غرب آسیا (خاورمیانه) کاهش دهد.

قطع کمک‌های مالی آمریکا به گروه‌های وابسته در کشورهای مختلف نشانه‌ای از این تغییر تاکتیکی است. صدای برخی از اپوزیسیون ایرانی وابسته هم سر قطع این کمک‌های مالی درآمده است.

رقابت آمریکا و چین در نیم‌کره غربی به ویژه در مورد کانال پاناما نشان می‌دهد که ترامپ تلاش می‌کند نفوذ چین و روسیه را در این منطقه کاهش دهد. با این حال، پروژه‌های چینی در پرو و پیشرفت‌های روسیه در نیکاراگوئه نشان می‌دهند این رقابت همچنان ادامه دارد و ممکن است به چالش‌های بزرگتری در آینده منجر شود.

منبع: عصر ایران؛ فؤاد شمس