mana.ir

سیستم حمل‌ونقل دریایی جمهوری اسلامی ایران یکی از حیاتی‌ترین اجزای بدنه اقتصادی کشور بوده که حتی تصور ابقا و توسعه کشور در دهه‌های گذشته بدون اتکا بدان را غیرممکن می‌نماید. این سیستم که متشکل از دو صنعت متعامل «کشتیرانی تجاری» و «بنادر و پایانه‌داری» و صنایع پشتیبانی‌کننده آن‌ها است، جریان‌دهنده بیش از ۹۰ درصد تجارت بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران به شمار آمده و اکثر قریب به اتفاق زنجیره‌های تأمین کشور از طریق  رویه‌های واردات، صادرات، کابوتاژ، ترانزیت و ترانشیپ بدان اتکا دارند. این سیستم دربردارنده ۱۱ بندر تجاری بزرگ با ظرفیت پذیرش سالانه ۲۷۰ میلیون تن کالا و ۸.۲ میلیون تی. ای. یو. کانتینر، ۹۶۳ فروند انواع کشتی و ۲۵۵ فروند کشتی در ناوگان تجاری با ظرفیت حمل ۶.۱۴ میلیون تن کالای غیرنفتی (شامل ۱۳۶۹۰۰ تی. ای. یو. ظرفیت در زیربخش کانتینری) و ۱۶.۵ میلیون تن کالای نفتی، تعداد ۱۷۶۵۴ نفر دریانورد، صنعت کشتی‌سازی به ظرفیت ۱۰۷۶ GT،   و ۱۵۸۰ شرکت تجاری فعال در زمینه شرکت‌های فعال در زمینه کارگزاری ترابری بندری و دریایی است. برآورد می‌شود که جمهوری اسلامی ایران با حدود ۸۸ میلیون نفر جمعیت و تولید ناخالص داخلی ۳۵۹.۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ میلادی دارای ۳۰.۷۵ میلیارد دلار تجارت کالا و بازار خدمات حمل‌و‌نقلی برآوردی به ابعاد ۴.۳ میلیارد دلار بوده است.

بازار کشتیرانی کانتینربر در سال ۲۰۲۱ شاهد رکوردشکنی‌های فراوانی بوده است. در این سال عواملی، چون افزایش خرید کالا‌های مصرفی در سطح جهان به علاوۀ رشد ناوگان و ازدحام بنادر بستر رونق این بخش از بازار حمل و نقل دریایی را فراهم نموده و سطوح قیمتی حمل کانتینری را به سقف‌های جدیدی ارتقا داده‌اند. وضعیت به شدت مساعد بازار در این بخش موجب افزایش تقاضا برای کشتی‌های کانتینربر شده و قیمت کشتی‌های دست دوم را تا آن اندازه بالا برده که بعد از بحران جهانی اقتصاد در سال ۲۰۰۸ بی‌سابقه بوده است. به نظر می‌رسد این شرایط مطلوب با تقویت تقاضا و تشدید ازدحام در بنادر در ماه‌های آینده نیز تداوم یابد. هر چند در میان مدت این بخش با افزایش ریسک مازاد عرضه در ناوگان مواجه خواهد بود. ناوگان کشتیرانی کانتینر‌بر جهان در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ با افزایش ظرفیت بسیار زیادی مواجه خواهد شد که عمدتاً ناشی از ورود چندین ابرکشتی با ظرفیت بیش از ۱۵۰۰۰ تی. ای. یو. به بازار در آن سال‌ها است. این در حالی است که در سال‌های یاد شده احیاناً شاهد کاهش سطح تقاضا برای حمل و نقل کانتینری خواهیم بود. بدیهی است که در سال‌های مورد اشاره اوراق سازی کشتی‌ها به نحو قابل توجهی افزایش می‌یابد.