بلندپروازی قزاق‌ها در کریدور میانی با توسعه بنادر

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، بندر آکتائو قزاقستان، مهمترین بخش دریایی در سمت آسیای مرکزی است که محموله را از طریق دریا به بندر باکو در آذربایجان منتقل می‌کند. به گفته «قاسم طالبوف» رئیس کمیته حمل و نقل وابسته به وزارت صنایع و توسعه زیرساخت قزاقستان، کشورش قصد دارد تا آکتائو را «با ساخت هاب کانتینری جدید به ارزش ۲۸.۹ میلیون دلار تا سال ۲۰۲۵ میلادی» گسترش دهد. این پروژه، ظرفیت این بندر را بیش از ۵۰۰ درصد بهبود بخشیده و ظرفیت سالانه آن را از ۴۰۰۰۰ TEU به ۲۱۵۰۰۰ TEU افزایش می‌دهد.

اهمیت توسعه بنادر قزاقستان

قزاق‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری در راستای توسعه آکتائو، منطقه ویژه اقتصادی بندر آکتائو را نیز ایجاد کردند که ساخت آن تا ۲۰۲۸ میلادی ادامه خواهد داشت. در همین راستا، این کشور با سرمایه‌گذاران و شرکای بالقوه از جمله گروه بندر ابوظبی، PSA سنگاپور و اینپکس ژاپن مذاکراتی داشته است. شرکت ژاپنی در ماه مارس اعلام کرد که یک محموله آزمایشی - ۵۲ هزار بشکه نفت- با موفقیت از بندر آکتائو به بندر باکو منتقل و بدین ترتیب مسیر جدیدی برای حمل نفت به بازارهای اروپایی و همچنین دور زدن روسیه گشوده شد.

همچنین، این کشور برنامه توسعه بندر کوریک را در دستور کار قرار داده است که آن نیز نقش مهمی در شبکه کریدور میانی دارد. «نورجان مارابایف» مدیر عامل شرکت Semurg Invest، اعلام کرد که شرکت‌ او به دنبال توسعه بندر کوریک است. این پروژه شامل پایانه محموله فله‌ای بوده که برای انتقال نفت و محموله‌های فله نفت‌ و گاز مایع طراحی شده است.

محصولات انرژی مانند نفت و گاز نقش محوری در کریدور میانی دارند، چون صادرات اصلی قزاقستان مربوط به این حوزه است. به دلیل جنگ اوکراین، قزاقستان و اروپا به دنبال یافتن جایگزین‌هایی برای دور زدن روسیه و کاهش وابستگی به خط لوله کنسرسیوم خط لوله خزر (CPC) هستند.

البته باید توجه داشت که کریدور میانی صرفاً برای انتقال نفت و گاز نیست. قزاقستان (به اضافه سه عضو دیگر آذربایجان، گرجستان و ترکیه) از آن برای حمل بار و کالاهای دیگر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، این کریدور می‌تواند غلات قزاقستان را با توجه به بحران جهانی غذا به خارج از منطقه منتقل کند. همچنین شرکت‌های ازبکستانی و چینی نیز علاقه‌مند به استفاده از TITR برای حمل و نقل کالا هستند. دسامبر گذشته، اولین قطار ازبکستانی با بار مس، از طریق این کریدور به اروپا حرکت کرد. در مجموع، برای دستیابی به این نوع اهداف بلندپروازانه، باید بنادر قزاقستان توسعه یابند.

نقش بنادر آکتائو و کوریک در کریدور میانی

در اواخر آوریل سال جاری میلادی، «کایرت عمروف» معاون اول وزیر امور خارجه قزاقستان  از واشنگتن بازدید و با مقامات آمریکایی دیدار کرد. در واقع، سفر «عمروف» در ادامۀ سفر فوریه «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه به قزاقستان بود. هرچند که رسانه‌های قزاقستان اشاره‌ای به نقش کریدور میانی در سفر «عمروف» نکردند، اما می‌توان فرض کرد که TITR در مذاکرات مربوط به انرژی و تجاری  مورد بحث است. تجارت قزاقستان و ایالات متحده در سال ۲۰۲۲میلادی  حدود ۲.۷ میلیارد دلار بود و شرکت‌های آمریکایی در این کشور آسیای مرکزی فعال هستند.

دولت قزاقستان از توسعه کریدور میانی انتظارات بسیاری مانند سود، سرمایه‌گذاری، اشتغال و بهبود وجهه بین‌المللی خود را دارد. در این میان، تقویت بنادر آکتائو و کوریک بسیار مهم است زیرا گره‌های حیاتی کریدور در سمت قزاقستانی خزر را بهبود می‌بخشد. البته عوامل مختلفی مانند آینده جنگ اوکراین تعیین می‌کنند که آیا کریدور میانی مطابق با بلندپروازی‌های چهار کشور عضو به ویژه قزاقستان خواهد بود یا خیر.

هرچند بخشی از مسائل خارج از کنترل قزاق‌هاست، اما داشتن بنادر مدرن و توسعه یافته شانس موفقیت کریدور میانی را افزایش می دهد.

منبع: نشریه دیپلمات