توسعه صادرات به اوراسیا اگر نفت بگذارد

ارمنستان سکوی توسعه صادرات ایران به اوراسیا

 به گزارش خبرنگار مانا، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان طی سخنانی در این میزگرد گفت: بازرگانان ایرانی به دلیل سیاست‌های نادرست بانک مرکزی برای فعالیت تجاری با مشکلات زیادی درگیر هستند.

هروئیک یاریجانیان، با بیان اینکه ارمنستان تنها کشوری است که به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اوراسیا با ایران مرز مشترک خاکی دارد، تصریح کرد: ارمنستان به عنوان کشوری با مذهب میسحیت می‌تواند دروازه‌ای برای صادرات کالاهای ایرانی به سایر کشورهای مسیحی اتحادیه اوراسیا باشد.

وی ارمنستان را در شرایط تحریمی یکی از چهار شریک اول تجاری ایران دانست که طی یک‌سال اخیر حدود 400 میلیون دلار کالای ایرانی به آن صادر شده است.

وی با اذعان به اینکه بازار ارمنستان با توجه به جمعیت کم آن برای ایران بسیار بزرگ نیست، خاطر نشان کرد: ارمنستان این قابلیت را دارد که به عنوان سکویی برای افزایش صادرات به دیگر کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از سوی تجار ایرانی استفاده شود.

یاریجانیان یکی از نیازهای اصلی صادرکنندگان ایرانی را توسعه حمل و نقل هوایی به ارمنستان دانست و گفت: با توجه به اینکه ما با ارمنستان مرز خاکی داریم و عمده بار صادراتی از این طریق به این کشور صادر می شود نیاز است که کالاهایی که به ویژه از جنوب کشور به مقصد ارمنستان بارگیری می شوند با استفاده از خط هوایی باری به این کشور صادر شود

به گفته وی با این اقدام حداقل هزار کیلومتر از مسیر تجاری به ارمنستان برای تجار ایرانی کاهش می‌یابد که نتیجه آن رقابتی شدن کالای ایرانی در بازار این کشور است.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان از دیگر مؤلفه های توسعه صادرات به کشورهای اوراسیا را داد و ستد کالا با این کشورها دانست و افزود: اگر ضمن صدور کالا بخشی از نیاز بازار داخلی را نیز از تولیدات این کشورها تامین کنیم انگیزه بیشتری در طرف های تجاری در اوراسیا برای تداوم و توسعه همکاری با ایران ایجاد می شود و می تواند منجر به افزایش صادرات به این کشورها شود.

وی در بخش دیگری از اظهارات خود به موانع پیش روی صادرکنندگان ایرانی به ارمنستان اشاره کرد و گفت: متأسفانه قوانین دست‌وپاگیر صادرات در ایران شرایطی را به وجود آورده که صادرات کالاهای ایرانی به ارمنستان وضع مطلوبی ندارد و اجناس تولید داخل در فروشگاه‌های ارمنستان دیده نمی‌شوند. اکنون بیشترین مشکل صادرکنندگان ایرانی با بانک مرکزی است.

یاریجانیان بیان کرد: بانک مرکزی با بخش خصوصی همگرایی لازم را ندارد و از همین رو بخش خصوصی نمی‌تواند ارتباط خود را با کشورها و بازارهای حوزۀ اوراسیا برقرار کند. تجارت بخش خصوصی امروز در ایران متأثر از تصمیمات نادرست بانک مرکزی است. از طرفی وزارت صمت نیز هنوز سازوکار دقیقی برای بازرگانان تعریف نکرده است و تجار ایرانی نمی‌‌ توانند به پشتوانه کمک قانون و سیاست داد و ستدهای بین‌المللی خود را ادامه دهند.

وی با اشاره به تصمیمات خلق‌الساعه دستگاه های مربوطه و صدمات آن به صادرات کشور از جمله صادرات به منطقه اوراسیا، گفت: متاسفانه برنامه میان مدت و کوتاه مدتی برای صادرات در کشور وجود ندارد و تصمیمات کوتاه مدت نیز به سرعت نقض شده و یا تغییر می کنند بنابراین صادرکننده ایرانی نمی تواند برنامه ریزی لازم را برای ادامه فعالیت تجاری خود انجام دهد.

ناوگان ایرانی دریای خزر به‌روزرسانی شده است

داود تفتی، مدیرعامل شرکت کشتیرانی دریای خزر که دیگر مهمان این برنامه بود با بیان اینکه هم اکنون در ناوگان دریایی ایران در دریای خزر 44 کشتی اقیانوس‌پیما وجود دارد و از این تعداد 23 کشتی متعلق به شرکت کشتیرانی دریای خزر است تصریح کرد: با این کشتی‌ها هر ماه 2.2 سفر به کشورهای مختلف حوزه دریای خرز انجام می‌شود.

وی نظر به اهمیت حمل و نقل دریایی در توسعه صادرات ایران به کشورهای حاشیه دریایی خزر و اوراسیا خاطر نشان کرد: در سال‌های اخیر کشتی‌های ایرانی فعال در دریای خزر به‌روزرسانی شده‌اند و به تجهیراتی مجهز هستند که امکان جابه‌جایی کانتینرهای یخچالی را نیز دارند.

تفتی ادامه داد: جابه‌جایی کالا با کشتی از تمامی بنادر دریایی ایران به بندرگاه‌های روسیه، قزاقستان و سایر کشورها به طور منظم انجام می‌شود. بنادر ایرانی دریای خزر هنوز سنتی هستند ولی اخیراً تلاش‌هایی برای تجهیز این پایگاه‌های تجاری آغاز شده است.

وی با تاکید بر اینکه برنامه ما در گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران توسعه حمل و نقل کانتینری در دریای خزر است؛ اظهار کرد: حمل و نقل کانتینری این امکان را دارد که در تمام فصول سال ودر هر شرایط جوی جابه‌جایی امن کالا صورت گیرد و سرعت تخلیه و بارگیری نیز به شکل قابل توجهی افزایش یابد که طی آن صادرکنندگان ایرانی می توانند کالای بیشتری را با سرعت و امنیت بیشتری به مقاصد تجاری خود صادر کنند.

تولید مشترک عامل توسعه صادرات به اوراسیا

محسن رحیمی، رایزن سابق بازرگانی در کشور ارمنستان نیز در ادامه این میزگرد با بیان اینکه ارمنستان به عنوان یکی از کشورهای مهم هدف صادراتی ایران در منطقه اوراسیا شناخته می شود، افزود: سیمان، فولاد، محصولات فولادی، محصولات پلاستیکی و مصالح ساختمانی از جمله مهم‌ترین صادرات ایران به این کشور است که در این کشور از آنها استقبال می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه کالای نهایی ایرانی کمتر به بازار این کشور صادر می‌شود، گفت: عمده صادرات ایران به ارمنستان را مواد اولیه و کالاهای واسطه ای تشکیل می دهند.

رحیمی عبور از این معضل را در تولید مشترک با تولیدکنندگان ارمنستانی دانست و خاطر‌نشان کرد: راه حل تولید مشترک می تواند محصولات ایرانی را با برندهای آشنای ارمنستانی‌ها به قفسه فروشگاه‌های بزرگ این کشور وارد کند.

 رایزن بازرگانی سابق ایران در ارمنستان ادامه داد: با وجود اینکه ارمنستان کشور کوچکی است و در مقایسه با سایر کشورهای اتحادیه اوراسیا جمعیتی کمی دارد ولی مهم‌ترین شریک تجاری ایران پس از روسیه محسوب می‌شود. این کشور بیشترین واردات را از ایران و روسیه دارد.

وی افزود: خوشبختانه در سال 2018 رکورد واردات ارمنستان از ایران شکسته شد. در سال 2019 ارزش واردات ارمنستان از ایران بالغ بر 324 میلیون دلار بود. در سال 2020 ایران بعد از روسیه و چین سومین صادر کننده عمده کالا به کشور ارمنستان است.

رحیمی یکی از اقدامات مهم و مثبت در رابطه با توسعه صادرات به کشور ارمنستان را اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی با این کشور اعلام و تصریح کرد: این موافقتنامه هدفمند و منطقی طراحی شده است به گونه ای که شامل کالاهایی می شود که تا پیش از این در از ایران به این کشور صادر می شد و در آن مزیت داشتیم که شاهد اثرات مثبت آن هستیم.

صادرکننده ایرانی برنامه طولانی مدت ندارد

سید توحید موسوی صدر تولید کننده و صادر کننده ایرانی فعال در منطقه آزاد ارس به عنوان یکی صادرکنندگان به منطقه اوراسیا با گلایه از بخشنامه‌های ناگهانی دستگاه های ذی‌ربط در حوزه صادرات، گفت: این دستگاه‌ها توان سرمایه گذاری طولانی‌مدت را از صادر‌کنندۀ ایرانی سلب کرده‌اند مثلاً صادر‌کننده ایرانی تمام اقدامات قانونی لازم را برای صدور کالایی به کشور هدف انجام داده است و کالا را به لب مرز رسانده اما همان‌جا و به یکباره دستور می رسد که صدور این کالا ممنوع است.

وی این مسئله را عاملی برای دلسردی صادر کنندگان ارزیابی کرد و ادامه داد: طی مدت اخیر برخی از تجار ایرانی به همین علت دچار زیان‌های متعدد و حتی ورشکستگی شده‌اند.

موسوی صدر تصمیم‌های غیرکارشناسی را مزید بر علت دانست و گفت: با وضع موجود صادرکنندگان ایرانی در حال تبدیل شدن به تماشاچی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند و کشورهاییی مانند ترکیه به راحتی این بازار را از آن خود می‌کنند.

کرونا مقصر محدودیت‌ها است

مجتبی موسویان معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت در پاسخ به این گلایه‌های صادرکنندگان با اشاره به وضعیت بحرانی که شیوع کرونا در سراسر جهان ایجاد کرده است، خاطرنشان کرد: این پدیده سبب شده تا کشورها برای تامین امنیت غذایی و بهداشتی شهروندان محدودیت هایی را بر برخی کالاهای خوراکی و کشاورزی وضع کنند در مقابل تعرفه تجهیزات پزشکی و دارو را کاهش داده و حتی به صفر برسانند.

وی این امر را اقدامی درست دانست و افزود: ایران نیز به مانند دیگر کشورها در شرائط فعلی امنیت غذایی مردم را در اولویت قرار داده و در برهه‌هایی صادرات برخی اقلام غذایی را محدود و یا ممنوع کرده است.

موسویان با رد ناگهانی بودن تصمیمات و بخشنامه‌های صادره از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط در مقوله صادرات، تصریح کرد: طی دو سال اخیر تلاش شده چنین اقداماتی به هیچ وجه صورت نگیرد و ممنوعیت‌ها با مهلت یک ماهه به صادرکنندگان اعلام شده است تا فرصت لازم برای انطباق آنها با وضع موجود فراهم شود.

نفت مانع توسعه صادرات

رحمان سعادت، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه سمنان به عنوان شخصیت آکادمیک حاضر در میزگرد تجارت ایران با کشورهای اوراسیا در شبکه ایران کالا گفت: قطعاً منطقه اوراسیا ناحیه جذاب برای اقتصاد ایران است و ایران باید بیشترین استفاده را از حضور در اتحادیه اوراسیا داشته باشد. باتوجه به اینکه هدف‌گذاری اقتصادی کشور جهش صادرات غیرنفتی است این منطقه برای چنین جهشی ظرفیت مناسبی دارد.

وی تاکید کرد: تحقیقات نشان می‌دهد ایران برای صادرات به کشورهای این منطقه با کمترین مقاومت روبه‌رو است. متأسفانه به دلیل وجود درآمد نفتی در کشور مسئولان دیدگاه درستی نسبت به صادرات غیرنفتی ندارند و همین عامل باعث شده به صورت تشریفاتی از کنار فرصت‌های تجاری اتحادیه اوراسیا عبور کنیم.