اکونومیست نوشت:
تجارت برای بقا
آخرین شماره از هفته‌نامه اکونومیست به تاریخ یازدهم آوریل، از روز‌های پس از کرونا و تغییرات اقتصادی، سیاست داخلی و سیاست‌های منطقه‌ای می‌نویسد.
کد خبر: ۸۶۴۴۷
به گزارش خبرنگار بین‌الملل مانا، عکس و تیتر جلد آخرین شماره هفته‌نامه اکونومیست، با عنوان «تجارت بقا» درباره جهان تجارت بعد از پایان بحران کرونا اشاره کرده و می‌نویسد که در ممکن است در این دوران، تجارت مثل سابق نبوده و سرمایه‌گذاران، شرکای جدیدی را برای خود انتخاب کنند.
در این گزارش آمده است که پیامد‌های این بحران و تأثیرات مخرب اقتصادی بر اثر این بیماری شدیدترین نوع آن خواهد بود. در همین حال، برخی شرکت‌ها تصمیم گرفته‌اند تا در این شرایط دست به اقداماتی بزنند که گویای حامل پیام مهمی برای جهانیان است. کمپانی دیور خط تولید عطرش را به تهیه ژل ضدعفونی کننده اختصاص داده است، جنرال موتورز در حال تهیه دستگاه‌های تهویه هواست و شرکت علی‌بابا محصولات پزشکی را به سایر نقاط جهان ارسال می‌کند. نظیر این اقدامات ممکن است درآمد سرانه این شرکت‌ها را با کسری روبهرو کند و تحلیلگران وال‌استریت انتظار دارند که اندکی کاهش سود در سال ۲۰۲۰ برای آن‌ها پیش بیاید.
در آخرین دوران رکود اقتصادی در آمریکا، بسیاری از شرکت‌ها به شدت آسیب دیدند و هر سال ۱۵ درصد اُفت فروش داشتند، بسیاری از کارخانه‌ها تعطیل بود و برخی از شرکت‌ها فقط برای شش ماه دوام آوردند. در آمریکا ۱۰ میلیون نفر تقاضای بیمه بیکاری کردند و در اروپا حدود یک میلیون شرکت برای مطالبه یارانه‌های دولتی جهت پرداخت دستمزد کارکنان تقاضا دادند. در نهایت سود سرمایه‌گذاری کاهش یافت.
در این روز‌ها نیز، تأثیرات بحران اقتصادی در سطح اقتصاد جهانی همه چیز را تحت تأثیر قرار داده است؛ شرکت‌های زنجیره‌ای با کمبود پرسنل روبهرو هستند، کارخانه‌های چینی که محصولات خود را به سایر نقاط جهان ارسال می‌کردند اکنون تعطیل شده‌اند، مواد غذایی از ایتالیا به سایر کشور‌های اروپایی ارسال نمی‌شود و شرکتی مانند اپل که تصمیم داشت اواخر سپتامبر از جدیدترین گوشی خود رونمایی کند، اعلام کرده که ممکن است تا پایان سال ۲۰۲۰ به تعویق بیفتد.
به نظر می‌رسد پیامد شیوع بیماری کرونا، اقتصاد همه کشور‌ها را در تمامی ابعاد تحت تأثیر قرار خواهد داد، البته بنا بر‌این گزارش، شرکت‌های تولیدی مواد شوینده و مواد غذایی وضعیت بهتری دارند. در میان انواع کسب و کار، شرکت‌های کوچک آسیب‌پذیرتر هستند، به گونه‌ای که ۵۴ درصد از این شرکت‌ها اکنون تعطیل شده یا به سختی برای مدت زمان کوتاهی بتواند به فعالیت خود ادامه دهند.
این در حالیست که، دولت‌ها نمی‌توانند بسته‌های حمایتی را برای همه فراهم کنند. از طرفی بانک‌ها با موج درخواست وام‌های حمایتی روبهرو شده‌اند که نرخ رو به رشدی دارد. نگرانی مهم‌تر این است که نه تنها این مسائل باعث آسیب اقتصادی می‌شود، بلکه تجربه نشان می‌دهد آسیب اقتصادی، نارضایتی عمومی را به همراه خواهد آورد.
به هر حال نمی‌توان به یقین گفت که پس از پایان بحران کرونا چه رخ خواهد داد، اما مشخص است که این بحران مانند دو بحران سابق اقتصادی نیز خواهد گذشت و همچون تجربه‌های پیشین، احتمالاً این شرکت‌های بزرگ هستند که می‌توانند به بقای خود ادامه دهند.
اکنون برخی از کارفرمایان قدرتمند در حال آغاز دوره جدیدی از همکاری با سایر تجار و مشاغل بزرگ و سیاستمداران هستند - به ویژه آن‌هایی که در لیست روزافزون شرکت‌های «استراتژیک» قرار دارند. رأی‌دهندگان، مصرف‌کنندگان و سرمایه گذاران باید با این ایده مبارزه کنند، در غیر این‌صورت این به معنای پیوند بیشتر با قدرت، رقابت کمتر و رشد اقتصادی کُندتر خواهد بود. مانند همه بحران‌ها، فاجعه کووید-۱۹ نیز پایان خواهد یافت و با گذشت زمان موج تازه‌ای از انرژی کسب و کار آغاز خواهد شد. البته بهتر است اقتصاد دوران پسا‌کرونا، در انحصار دولت قرار نگیرد و نوع جدیدی از الیگارشی را شکل ندهد.
در گزارش دیگر از ایالت متحده آمریکا، آمده است که کاپیتان «برت کروزی»، فرمانده ناو هواپیمابر «تئودور روزولت» در نامه‌ای اعلام کرده است که نیروی دریایی برای متوقف کردن شیوع ویروس کرونا در این ناو کم‌کاری می‌کند. وی پس از این گفته از پست خود برکنار شد.
شیوع بیماری کرونا در ایالت متحده آمریکا، نیروی دریایی را نیز تحت تأثیر قرار داده و کاپیتان کشتی‌های نیروی دریایی بر این امر اصرار دارند که بایستی برای وضعیت خدمۀ کشتی چاره‌ای اندیشید تا ویروس کرونا آن‌ها را بیمار نکند. کاپیتان کروزی هشدار داد که شیوع این بیماری در کشتی «رو به افزایش است است و خدمۀ کشتی در مکان سربسته‌ای زندگی می‌کنند». این کاپیتان در نامه‌ای به افسران مافوق خود وضعیت کنونی را شرح داده و به آن‌ها گفت که ملوانان باید از مناطق آلوده تخلیه می‌شدند. وی گفته بود «ما در جنگ نیستیم و نیروی دریایی نباید بمیرد». گفته این کاپیتان با واکنش تند «توماس مادلی»، فرمانده موقت نیروی دریایی روبهرو شد و وی اعلام کرد که کاپیتان کروز «دچار اشتباه شده است». برت کروزی روز بعد برکنار شد که علت آن را افشای نامه وی به رسانه‌ها می‌دانند.
این هفته نامه در گزارش دیگری از عراق می‌نویسد که روز‌های تاریکی برای عراق در پیش است. به رغم شیوع بیماری کرونا در این کشور، به نظر می‌رسد عراقی‌ها این بیماری را جدی نمی‌گیرند؛ برخی آن را توطئه رژیم صهیونیستی می‌دانند و برخی آن را مسیری به سمت بهشت. مردم هنوز برای عبادت به زیارتگاه‌ها می‌روند، در کافه‌ها جمع می‌شوند و هیچ‌کسی به حرف‌های دولت برای قرنطینه و در خانه ماندن گوش نمی‌دهد. این در حالیست که، عراق امکانات نداشته و بیمارستان‌های عمومی این کشور برای مقابله با موج شیوع کرونا مجهز نیستند. اگرچه دولت اعلام کرده است که تنها ۱۲۱۲ نفر مورد مبتلا ثبت کرده است، ولی به نظر می‌رسد دولت در خبر رسانی صداقت ندارد.
اما، مشکل عراق تنها کرونا نیست؛ این بیماری در حالی قربانی می‌گیرد که کشور در آستانه ورشکستگی است. حدود ۹۰ درصد از بودجه عراق از درآمد‌های نفتی تأمین می‌شود و اکنون تجارت جهانی دچار وقفه شده و کشور‌های نفتی به سختی نفت خود را می‌فروشند. از نظر سیاست داخلی، کشور آشفته است و احزاب نمی‌توانند درباره نخست‌وزیر جدید توافق کنند. نظامیان ساختار و سازمان ندارند و در همین حال، گرو‌های جهادی به دنبال ظهور و بقای دوباره‌ای هستند. یک مقام عراقی می‌گوید، ترس از فروپاشی کشور رو به افزایش است.
این در حالیست که، حتی اگر قیمت نفت افزایش یابد، عراق نمی‌تواند کسری بودجه را جبران کند و هزینه‌های بخش عمومی را بپردازد. اقتصاد عراق خصوصی نیست و بسیاری از کسب و کار‌ها به دولت وابسته‌اند و ناکارآمدی سیاسی، ناتوانی برای مقابله با بحران ویروس کرونا و در نهایت مشکلات اقتصادی ممکن است اعتراضات عراق را شعله‌ور کند. از این رو، مشخص نیست آینده تحولات عراق به چه سمتی رفته و چگونه خواهد شد. سیاستمداران و تحلیلگران در مورد اینکه آیا عراق دچار فروپاشی خواهد شد یا خیر اختلاف نظر دارند، اما بسیاری فکر می‌کنند بحران‌های پیش‌آمده مقطعی است و عراق از این روز‌ها عبور خواهد کرد.
این هفته‌نامه مجدد تأکید می‌کند که کشور‌های ضعیف‌تر روز‌های سختی را در زمان شیوع بیماری و دوران پس از آن تجربه خواهند کرد. برخی از کشور‌های آفریقایی، با بدهی‌های زیادی روبهرو هستند و بدهی‌های آفریقا مانع از مبارزه با کووید-۱۹می‌شود و دولت‌های آفریقایی نمی‌دانند که با وجود بدهی‌های سنگین، چگونه جان شهروندان خود را نجات دهند. این گزارش می‌نویسد که ممکن است دولت‌های آفریقایی شاهد مرگ شمار زیادی از شهروندان خود باشند، چرا‌که توان مالی مقابله با هزینه‌های درمانی را نخواهند داشت.
در این گزارش آمده است که پیامد‌های این بحران و تأثیرات مخرب اقتصادی بر اثر این بیماری شدیدترین نوع آن خواهد بود. در همین حال، برخی شرکت‌ها تصمیم گرفته‌اند تا در این شرایط دست به اقداماتی بزنند که گویای حامل پیام مهمی برای جهانیان است. کمپانی دیور خط تولید عطرش را به تهیه ژل ضدعفونی کننده اختصاص داده است، جنرال موتورز در حال تهیه دستگاه‌های تهویه هواست و شرکت علی‌بابا محصولات پزشکی را به سایر نقاط جهان ارسال می‌کند. نظیر این اقدامات ممکن است درآمد سرانه این شرکت‌ها را با کسری روبهرو کند و تحلیلگران وال‌استریت انتظار دارند که اندکی کاهش سود در سال ۲۰۲۰ برای آن‌ها پیش بیاید.
در آخرین دوران رکود اقتصادی در آمریکا، بسیاری از شرکت‌ها به شدت آسیب دیدند و هر سال ۱۵ درصد اُفت فروش داشتند، بسیاری از کارخانه‌ها تعطیل بود و برخی از شرکت‌ها فقط برای شش ماه دوام آوردند. در آمریکا ۱۰ میلیون نفر تقاضای بیمه بیکاری کردند و در اروپا حدود یک میلیون شرکت برای مطالبه یارانه‌های دولتی جهت پرداخت دستمزد کارکنان تقاضا دادند. در نهایت سود سرمایه‌گذاری کاهش یافت.
در این روز‌ها نیز، تأثیرات بحران اقتصادی در سطح اقتصاد جهانی همه چیز را تحت تأثیر قرار داده است؛ شرکت‌های زنجیره‌ای با کمبود پرسنل روبهرو هستند، کارخانه‌های چینی که محصولات خود را به سایر نقاط جهان ارسال می‌کردند اکنون تعطیل شده‌اند، مواد غذایی از ایتالیا به سایر کشور‌های اروپایی ارسال نمی‌شود و شرکتی مانند اپل که تصمیم داشت اواخر سپتامبر از جدیدترین گوشی خود رونمایی کند، اعلام کرده که ممکن است تا پایان سال ۲۰۲۰ به تعویق بیفتد.
به نظر می‌رسد پیامد شیوع بیماری کرونا، اقتصاد همه کشور‌ها را در تمامی ابعاد تحت تأثیر قرار خواهد داد، البته بنا بر‌این گزارش، شرکت‌های تولیدی مواد شوینده و مواد غذایی وضعیت بهتری دارند. در میان انواع کسب و کار، شرکت‌های کوچک آسیب‌پذیرتر هستند، به گونه‌ای که ۵۴ درصد از این شرکت‌ها اکنون تعطیل شده یا به سختی برای مدت زمان کوتاهی بتواند به فعالیت خود ادامه دهند.
این در حالیست که، دولت‌ها نمی‌توانند بسته‌های حمایتی را برای همه فراهم کنند. از طرفی بانک‌ها با موج درخواست وام‌های حمایتی روبهرو شده‌اند که نرخ رو به رشدی دارد. نگرانی مهم‌تر این است که نه تنها این مسائل باعث آسیب اقتصادی می‌شود، بلکه تجربه نشان می‌دهد آسیب اقتصادی، نارضایتی عمومی را به همراه خواهد آورد.
به هر حال نمی‌توان به یقین گفت که پس از پایان بحران کرونا چه رخ خواهد داد، اما مشخص است که این بحران مانند دو بحران سابق اقتصادی نیز خواهد گذشت و همچون تجربه‌های پیشین، احتمالاً این شرکت‌های بزرگ هستند که می‌توانند به بقای خود ادامه دهند.
اکنون برخی از کارفرمایان قدرتمند در حال آغاز دوره جدیدی از همکاری با سایر تجار و مشاغل بزرگ و سیاستمداران هستند - به ویژه آن‌هایی که در لیست روزافزون شرکت‌های «استراتژیک» قرار دارند. رأی‌دهندگان، مصرف‌کنندگان و سرمایه گذاران باید با این ایده مبارزه کنند، در غیر این‌صورت این به معنای پیوند بیشتر با قدرت، رقابت کمتر و رشد اقتصادی کُندتر خواهد بود. مانند همه بحران‌ها، فاجعه کووید-۱۹ نیز پایان خواهد یافت و با گذشت زمان موج تازه‌ای از انرژی کسب و کار آغاز خواهد شد. البته بهتر است اقتصاد دوران پسا‌کرونا، در انحصار دولت قرار نگیرد و نوع جدیدی از الیگارشی را شکل ندهد.
در گزارش دیگر از ایالت متحده آمریکا، آمده است که کاپیتان «برت کروزی»، فرمانده ناو هواپیمابر «تئودور روزولت» در نامه‌ای اعلام کرده است که نیروی دریایی برای متوقف کردن شیوع ویروس کرونا در این ناو کم‌کاری می‌کند. وی پس از این گفته از پست خود برکنار شد.
شیوع بیماری کرونا در ایالت متحده آمریکا، نیروی دریایی را نیز تحت تأثیر قرار داده و کاپیتان کشتی‌های نیروی دریایی بر این امر اصرار دارند که بایستی برای وضعیت خدمۀ کشتی چاره‌ای اندیشید تا ویروس کرونا آن‌ها را بیمار نکند. کاپیتان کروزی هشدار داد که شیوع این بیماری در کشتی «رو به افزایش است است و خدمۀ کشتی در مکان سربسته‌ای زندگی می‌کنند». این کاپیتان در نامه‌ای به افسران مافوق خود وضعیت کنونی را شرح داده و به آن‌ها گفت که ملوانان باید از مناطق آلوده تخلیه می‌شدند. وی گفته بود «ما در جنگ نیستیم و نیروی دریایی نباید بمیرد». گفته این کاپیتان با واکنش تند «توماس مادلی»، فرمانده موقت نیروی دریایی روبهرو شد و وی اعلام کرد که کاپیتان کروز «دچار اشتباه شده است». برت کروزی روز بعد برکنار شد که علت آن را افشای نامه وی به رسانه‌ها می‌دانند.
این هفته نامه در گزارش دیگری از عراق می‌نویسد که روز‌های تاریکی برای عراق در پیش است. به رغم شیوع بیماری کرونا در این کشور، به نظر می‌رسد عراقی‌ها این بیماری را جدی نمی‌گیرند؛ برخی آن را توطئه رژیم صهیونیستی می‌دانند و برخی آن را مسیری به سمت بهشت. مردم هنوز برای عبادت به زیارتگاه‌ها می‌روند، در کافه‌ها جمع می‌شوند و هیچ‌کسی به حرف‌های دولت برای قرنطینه و در خانه ماندن گوش نمی‌دهد. این در حالیست که، عراق امکانات نداشته و بیمارستان‌های عمومی این کشور برای مقابله با موج شیوع کرونا مجهز نیستند. اگرچه دولت اعلام کرده است که تنها ۱۲۱۲ نفر مورد مبتلا ثبت کرده است، ولی به نظر می‌رسد دولت در خبر رسانی صداقت ندارد.
اما، مشکل عراق تنها کرونا نیست؛ این بیماری در حالی قربانی می‌گیرد که کشور در آستانه ورشکستگی است. حدود ۹۰ درصد از بودجه عراق از درآمد‌های نفتی تأمین می‌شود و اکنون تجارت جهانی دچار وقفه شده و کشور‌های نفتی به سختی نفت خود را می‌فروشند. از نظر سیاست داخلی، کشور آشفته است و احزاب نمی‌توانند درباره نخست‌وزیر جدید توافق کنند. نظامیان ساختار و سازمان ندارند و در همین حال، گرو‌های جهادی به دنبال ظهور و بقای دوباره‌ای هستند. یک مقام عراقی می‌گوید، ترس از فروپاشی کشور رو به افزایش است.
این در حالیست که، حتی اگر قیمت نفت افزایش یابد، عراق نمی‌تواند کسری بودجه را جبران کند و هزینه‌های بخش عمومی را بپردازد. اقتصاد عراق خصوصی نیست و بسیاری از کسب و کار‌ها به دولت وابسته‌اند و ناکارآمدی سیاسی، ناتوانی برای مقابله با بحران ویروس کرونا و در نهایت مشکلات اقتصادی ممکن است اعتراضات عراق را شعله‌ور کند. از این رو، مشخص نیست آینده تحولات عراق به چه سمتی رفته و چگونه خواهد شد. سیاستمداران و تحلیلگران در مورد اینکه آیا عراق دچار فروپاشی خواهد شد یا خیر اختلاف نظر دارند، اما بسیاری فکر می‌کنند بحران‌های پیش‌آمده مقطعی است و عراق از این روز‌ها عبور خواهد کرد.
این هفته‌نامه مجدد تأکید می‌کند که کشور‌های ضعیف‌تر روز‌های سختی را در زمان شیوع بیماری و دوران پس از آن تجربه خواهند کرد. برخی از کشور‌های آفریقایی، با بدهی‌های زیادی روبهرو هستند و بدهی‌های آفریقا مانع از مبارزه با کووید-۱۹می‌شود و دولت‌های آفریقایی نمی‌دانند که با وجود بدهی‌های سنگین، چگونه جان شهروندان خود را نجات دهند. این گزارش می‌نویسد که ممکن است دولت‌های آفریقایی شاهد مرگ شمار زیادی از شهروندان خود باشند، چرا‌که توان مالی مقابله با هزینه‌های درمانی را نخواهند داشت.