انحصار اقتصادی پنج تکنولوژی برتر جهان و رکود در ژاپن

به گزارش گروه بین‌الملل مانا، نشریه اکونومیست به تاریخ ۲۲ فوریه سال ۲۰۲۰ درباره پنج تکنولوژی برتر، از جمله شرکت مایکروسافت، اپل، آمازون، آلفابت و فیس‌بوک می نویسد. بنا براین گزارش، سهام این پنج شرکت در دوازده ماه گذشته ۵۲ درصد رشد داشته است که سهام کل این شرکت‌ها تقریباً برابر با بورس کالاهای مختلف در کل آلمان تخمین زده می‌شود. از میان این پنج شرکت، آمازون، اپل، مایکروسافت و آلفابت هرکدام ارزشی برابر با یک تریلیون دلار (trn$1) دارند و این رقم برای فیس‌بوک ‌۶۲۰ بیلیون دلار ($620bn) برآورد شده است.

 در نتیجه این افزایش سهام، در سال ۲۰۱۸ واژه‌ای وارد واژگان «سیلیکون‌ولی» شد که «تکلش- techlash» نام دارد؛ تک‌لش در واقع به واكنش شديد به شركت‌هاي بزرگ تكنولوژي، درباره قدرت آن‌ها، حريم خصوصي كاربران و احتمال سوء استفاده‌های سياسي گفته می‌شود. به گزارش اکونومیست، افزایش سهام غول‌های تکنولوژی دو نگرانی عمده را به وجود آورده است؛ از یک سو، بر این باورند که ممکن است سرمایه‌گذاران حباب سوداگرانه‌ای را تحریک کرده باشند و از طرف دیگر این تفکر وجود دارد که این افزایش سهام نه تنها حباب نیست، بلکه ممکن است در دهه‌های آتی سود این شرکت‌ها افزایش پیدا کرده و به دنبال آن لرزه‌های اقتصادی و تمرکز قدرت سیاسی و اقتصادی در کشورهای ثروتمند را نتیجه دهد. افزاش سهام این شرکت‌ها به عنوان غول‌های تکنولوژی- اقتصادی، سایر بنگاه‌های اقتصادی در کشورهای مختلف را نگران کرده است، اگرچه امیدوارند که لابی‌های آن‌ها بتوانند از آن‌ها حمایت کنند.

کاهش درآمد سرانه ژاپن

در مطلبی دیگر، اکونومیست به کاهش درآمد سرانه ژاپن می‌پردازد. براساس این گزارش، درآمد سرانه ژاپن به دنبال افزایش مالیات و همچنین توفان هاگیبیس کاهش یافته است. در همین حال، ویروس کرونا نیز ممکن است با این شرایط آمیخته و اوضاع را پیچیده‌تر کند.

اقتصاددانان هنوز درباره سیاست‌های اقتصادی شینزوآبه-  Abenomics به شایستگی یاد می‌کنند که هفت سال پیش توانست تورم منفی و رکود را مهار کند. اکونومیست اشاره می‌کند که دو درس مهم فراتر از این بدهی‌ها وجود دارد؛ اول آنکه به رغم بدهی‌های سنگین دولت، به نظر می‌رسد شرایط در بازار اوراق قرضه ژاپن آرام است و به راحتی کنترل می‌شود. دوم آنکه خانوارهای ژاپنی به افزایش مالیات‌های مصرفی بسیار حساس‌اند. به گونه‌ای که پس از آن‌که در۱۷ فوریه ۲۰۱۹ دولت مالیات را از هشت به 10 درصد افزایش داد، در سه چهارم اولیه سال اقتصاد با سرعت ۶.۳ درصدی کاهش پیدا کرد. اما این افزایش مالیات یک خطای غیرضروری بود؛ چراکه دولت هیچ نیازی به افزایش مالیات در این مدت زمان نداشت و میزان بازپرداخت اوراق قرضه دولت به صفر رسیده بود. اگرچه دولت با اقداماتی سعی در بهبود شرایط اقتصادی داشت، اما توفان هاگیبیس و کشته شدن صد نفر، هزینه‌های سرمایه‌ای به شدت کاهش داد و به نوعی تلاش‌های اقتصادی دولت را خنثی کرد.

اکنون ژاپن با بحران ویروس کرونا روبه‌روست که تاکنون یک نفر را کشته و ۷۳ نفر را مبتلا کرده است. واقعیت این است که سه عامل افزایش مالیات، توفان هاگیبیس و ویروس کرونا بر قیمت‌ها و همچنین عرضه و تقاضا تأثیر می‌گذارد. به این معنا که حتی اگر تقاضاها کاهش یابد، فشاری بر افزایش قیمت‌ها وجود خواهد داشت تا تورم منفی و رکود رخ ندهد. اما مقامات ژاپن اطمینان نمی‌دهند که فرار ژاپن از تورم منفی بر رکود تورمی (وجود همزمان تورم و رکود اقتصادی) ترجیح داده شود.

انتخابات افغانستان

در افغانستان انتخابات این کشور در زمان دشواری اتفاق افتاده و برنده انتخابات برای مذاکره با طالبان به یک فرمان محکم احتیاج دارد. به گزارش اکونومیست، انتخابات اخیر افغانستان، نه ثبات سیاسی به همراه داشت نه مشروعیت. در واقع از یک سو، فقط عده بسیار اندکی در انتخابات شرکت کردند و از سوی دیگر، شمارش آرا و اعلام نتیجه پیروز انتخابات توسط کمیسیون انتخابات پنج ماه به طول انجامید که در نهایت با اعلام پیروزی «اشرف غنی» با ۵۰.۶ درصدی آرا پایان یافت. اگرچه «عبدالله عبدالله» که ۳۹.۵ درصد آرا را به دست آورد، همچون انتخابات سال ۲۰۱۴ مدعی پیروزی در انتخابات است. به هر حال، این انتخابات متأثر از ادامه مذاکرات آمریکا با شورشیان طالبان خواهد بود  که تهدید می‌کنند سیاست‌های پرمخاطره افغانستان را وارونه جلوه دهد.

این هفته‌نامه در این باره می‌نویسد، پس از هجده ماه مذاکره در قطر، طرفین آمریکا و طالبان اعلام کرده‌اند که در آستانه توافقی هستند که سال گذشته توسط «دونالد ترامپ»، ريیس‌جمهور آمریکا منعقد شده بود. به نظر می‌رسد برای انعقاد هر توافقنامه‌ای، دولت بایستی مذاکرات با طالبان را آغاز کرده تا بداند کشور را در چه مسیری اداره کند. اما این مسیر ساده‌ای نیست؛ در شرایطی که دو رقیب هنوز بر سر مسائل سیاسی درجنگند و اجماع سیاسی وجود ندارد، برخورداری از پشتوانه طبقه سیاسی برای مذاکرات با طالبان و امضای توافق‌نامه دشوار خواهد است. این درحالیست که، اقتصاد افغانستان روند فرسایشی داشته و فقر این کشور را به شدت تهدید می‌کند. به گزارش سازمان ملل، در سال پیش رو، حدود ۹.۴ میلیون افغان به غذا و مسکن نیاز خواهند داشت و وحشت ترور افزایش می‌یابد. به گفته یک شاهد عینی، اختلاف میان کاندیدهای سابق ریاست‌جمهوری باعث شده شرایط به لحاظ امنیتی، اقتصادی و سرمایه‌گذاری بدتر شود که نتیجه آن فقر بیشتر افغان‌ها خواهد بود. بدون اجماع و ثبات سیاسی، امنیت، مذاکرات با طالبان و آرامش اقتصادی و همچنین مقابله با فقر دشوار و به تعبیری ناممکن خواهد بود. 

شیوع ویروس کرونا در جهان

این هفته‌نامه همچون سایر شماره‌های پیشین در بخش بین‌الملل، به موضوع کرونا پرداخته و در گزارشی نوشته است که این ویروس به سرعت شیوع پیدا می‌کند. خطر گسترش و انتشار ویروس در سطح جهان تمامی کشورهای فقیر و غنی را نگران کرده است که در صورت بروز و یا گسترش بیماری با کمبود تجهیزات پزشکی و امکانات پیشگیرانه همچون ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده روبه‌رو شوند. اما در گزارش دیگری از چین نوشته که از ۱۳ فوریه سال جاری شمار مبتلایان رو به کاهش بوده است، اگرچه کاهش مبتلایان تنها دغدغه مقامات چین نیست. چین باید به دنبال راهکارهایی باشد تا اقتصاد خود را احیا کرده و آسیب‌های وارده از این ویروس را جبران کند.

ترجمه : مارال بیابان‌پیما