چرا توليد و حمل ونقل به هم وابسته اند؟
کد خبر: ۸۲۵۴۹
شايد براي بسياري اين سؤال مطرح باشد که چرا توليد به حملونقل وابسته است. در پاسخ بايد گفت صحيح‌تر اين است که بپرسيم چرا حملونقل و توليد به هم وابسته‌اند؟ حملونقل يک مؤلفه اصلي از خدمات لجستيکي است که جزء تفکيک‌ناپذير توليد به شمار مي‌رود و بدون خدمات لجستيکي هيچ کالاي توليدي نمي‌تواند به دست مصرف‌کننده برسد و از سوي ديگر هيچ بنگاه توليدي نمي‌تواند بدون خدمات لجستيکي، مواد اوليه و قطعات مورد نياز را تأمين کند.
به اذعان بانک جهاني، لجستيك تأثير بسزايي بر فعاليت‌هاي اقتصادي كشورها دارد به نحوي كه از ميان كشورهاي با درآمد سرانه هم‌سطح، آن كشورهايي كه عملكرد لجستيكي بهتري داشته‌اند شاهد يك درصد رشد بيشتر در توليد ناخالص داخلي (GDP) و دو درصد رشد بيشتر در تجارت بوده‌اند. از سوي ديگر، تقاضاي حملونقل از طريق توليد و تجارت ايجاد مي‌شود. به عبارتي، توليد و تجارت، لوکوموتيو حرکت‌دهنده بخش حملونقل است.
نقش حملونقل در قيمت تمام شده کالا
در يك دسته‌بندي كلي، هزينه‌هاي لجستيكي شامل: هزينه‌هاي حملونقل، انبارداري و كنترل موجودي، مديريت و کنترل لجستيك مي‌شود. از آنجايي كه هزينه‌هاي لجستيك همواره بخشي از قيمت نهايي محصول است، محاسبه هزينه‌هاي لجستيك و تلاش در جهت كاهش آن بسيار مهم است. با توجه به اينكه تاكنون اندازه‌گيري دقيق و آماري از شاخص «هزينه‌هاي لجستيك» در كشورمان صورت نگرفته است؛ ارائه برآوردي محاسباتي از اين شاخص، گامي مهم در مدنظر قرار دادن هزينه‌هاي لجستيكي به عنوان يكي از مؤلفه‌هاي اصلي در قيمت تمام‌شده كالا خواهد بود.
بر اساس مطالعات صورت گرفته در كشورهاي مختلف، از كل هزينه‌هاي لجستيكي در هر كشور، به طور متوسط 62 درصد آن متعلق به بخش حملونقل، 34 درصد متعلق به بخش نگهداري موجودي و انبارداري و چهار درصد مربوط به مديريت و كنترل لجستيك است.
از سوي ديگر، طبق مطالعه‌اي که روي صنايع مختلف در اروپا صورت گرفته است به طور متوسط 22 درصد قيمت تمام‌شده كالاي نهايي متأثر از هزينه‌هاي لجستيکي است که البته قطعاً اين سهم در ايران خيلي بالاتر مي‌باشد. با مبنا قرار دادن اين آمار و نيز توجه به اين مهم كه هزينه‌هاي حملونقل حدود 62 درصد از كل هزينه‌هاي لجستيكي را تشكيل مي‌دهد؛ با يك حساب سرانگشتي مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه متوسط سهم هزينه‌هاي حملونقل از قيمت تمام‌شده محصولات حدود 14 درصد است، البته اين شاخص بيشتر مربوط به کشورهاي پيشرفته اروپايي است.
سهم هريک از حوزه‌هاي حمل در تجارت جهاني
حملونقل دريايي را مي‌توان مقرون به صرفه‌ترين نوع حملونقل نام‌گذاري کرد چرا که بخش اعظمي از کالاهاي تجاري توسط کشتي‌هاي غول‌پيکر بين کشورهاي مختلف جابه‌جا مي‌شوند. حملونقل محموله‌هاي تجاري و بارهاي کانتينري از راه دريا بيش از 90 درصد جابه‌جايي کالا در عرصه بين‌المللي و بيش از 80 درصد کل جابه‌جايي کالا در دنيا که شامل جابه‌جايي کالا در داخل يک کشور است را شامل مي‌شود. البته بايد اضافه کرد که سرعت حمل کالا در اين سيستم پايين بوده و براي حمل بارهاي بسيار سنگين و ارزان‌قيمت مناسب مي‌باشد. متوسط سرعت حركت در دريا حدود 15 گره دريايي (26 كيلومتر در ساعت) است.
هر چند که جابه‌جايي بار از طريق هوا فقط يک درصد از حجم کل بار جابه‌جا شده بين‌المللي را تشکيل مي‌دهد؛ اما به لحاظ ارزش کالايي، اين سهم به 35 درصد از کل ارزش کالاهاي جابه‌جا شده بين‌المللي مي‌رسد که سالانه بالغ بر 60 ميليارد دلار، تجارت اين کسب و کار است.
حدود 9 درصد باقي‌مانده تجارت جهاني نيز به صورت زميني (جاده و ريل) جابه‌جا مي‌شود. به طور کلي سالانه حدود 10 ميليارد تن کالا در سطح بين‌المللي جابه‌جا مي‌شود.
مجتبی سلیمانی سدهی
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در حوزه لجستیک و زنجیره تامین