در بر همان پاشنه می چرخد

وی ادامه داد: بیش از 22 درصد جمعیت کشور در 7 استان ساحلی زندگی می کنند که اگر در توسعه کشور به صنایع دریایی توجه ویژه کنیم مشکلات اقتصادی حدود یک چهارم جمعیت کشور برطرف می شود.
اما مظفری در آماری که ضمن سخنانش مطرح کرد تاکید داشت که عمده فشار و تمرکز جمعیت کشور نه در سمت دریا که در استان تهران و البرز در شمال مرکزی کشور است. نگاهی به انبوه طرح های مسکن مهر در این دو استان موید این مسئله است که اساسا دولت ها در ایران در امتداد ضعف فرهنگ دریایی ملی قرار دارند و نمی توانند ظرفیت های اقتصادی و تولیدی سواحل را برای توزیع جمعیت در کنار دریا درک کنند.
چه آنکه مدیر عامل صندوق توسعه دریایی در گلایه ای ضمنی گفت: تامین سرمایه لازم و دریافت یک میلیارد دلار مصوب برای صندوق توسعه صنایع دریایی مهم ترین اولویت های این صندوق در برنامه ششم توسعه است .
سرمایه ای که فعلا تامین آن محقق نشده است
مظفری همچنین به نقش مجلس در این زمینه اشاره کرد و افزود: کمیسیون تلفیق مجلس می تواند منابع مورد نیاز صندوق توسعه صنایع دریایی را در برنامه ششم مصوب کند تا شاهد تحولی در این صنایع باشیم.
مدیر عامل صندوق توسعه صنایع دریایی آمار جالب و تاسف برانگیزی نیز داشت وی اظهار داشت: از هزار و 500 میلیارد دلار تجارت مرتبط با صنایع دریایی در جهان سهم ما حدود 8 میلیارد دلار است در حالی که برخی کشور ها با شرایط ما تا 10 برابر ایران از این تجارت درآمد دارند.
شاید این سخن مهمترین بخش از کل میزگرد تلویزیونی پنج شنبه شب بود. این به معنای از دست رفتن فرصت های بزرگ برای کشوری است که اینک از هر زمان دیگری نیازمند تنوع در درآمدهای خود برای رفع مشکلات اقتصادی و ایجاد اشتغال است. البته پیش از این به نظر می رسید که با رفع تحریم ها سرمایه گذاران خارحی به سمت ایران روانه شده بخش عمده ای از آنها جذب بخش های دریایی و بندری شوند. اما به همان دلیلی که در زمان فقدان تحریم های سنگین هسته ای سرمایه گذار خارجی چندان رغبتی به سرمایه گذاری در کشور نداشت این بار هم آنها یا نیامدند یا اگر آمدند آنطور نبود که انتظارها را برآورده کنند. مظفری در شرح دلایل عدم توفیق در جذب سرمایه گذاری خارجی نیز گفت: بالا بودن نرخ تورم و نوسان در نرخ ارز را از جمله دلایل رغبت نداشتن سرمایه گذاران خارجی به سرمایه گذاری در صنایع دریایی ایران است .
این میزگرد مهمان دیگری نیز داشت. سید مهدی مقدسی نماینده مجلس که چندی است به صورت جدی وارد مباحث دریایی شده است در این برنامه گفت: در حالی که ایران می تواند از پنج هزار و 800 کیلومتر ساحل اش برای خدمات دهی به 9 کشور محصور در خشکی استفاده کند اما در 4 اجلاس جهانی در ارتباط با صنایع دریایی جهان حضور نداشته است.
این نکته مهم و نغزی بود که مقدسی به آن اشاره کرد. حالا 9 کشور محصور در خشکی در همسایگی ایران متقاضی بهره بردن از سواحل کشور برای توسعه تجارت خود هستند. به گفته عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس: ما می توانیم سالانه تا 35 میلیارد دلار از طریق خدمات دهی به کشورهای محصور در خشکی درآمد داشته باشیم.
اما مسئله این است که به دلیل ضعف مفرط در زیرساخت های حمل و نقلی و عدم سرمایه گذاری کافی این مهم فعلا در دسترس نیست و برای دستیابی به آن می بایست عزمی جدی در کشور ایجاد شود که به نظر می رسد آن عزم هنوز ایجاد نشده چه آنکه مقدسی در ادامه گفت: در حالی که بر اساس مصوبات قانونی دولت باید سالانه یک میلیارد دلار به صندوق توسعه صنایع دریایی اختصاص دهد تنها در سال 94 ، 25 میلیون دلار به این صندوق اختصاص داده است.
وی افزود: دولت ها در هفت سال گذشته نقش خود را در حمایت از صندوق صنایع دریایی به خوبی ایفا نکرده اند.
این نماینده مجلس یادی هم از بخش خصوصی کرد و گفت: برای رشد اقتصاد کشور باید زمینه لازم به منظور حمایت از بخش خصوصی و سرمایه گذاری خارجی در صنایع دریایی فراهم شود.
اما برنامه ششم توسعه؛ به نظر می رسد دست اندرکاران حوزه دریایی به فقدان توجه جدی به حوزه دریا از سوی دولت در این برنامه به شدت گله مند هستند. گله ای به حق به طوریکه عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این باره گفت: در لایحه برنامه ششم توسعه کمترین توجه به صنایع دریایی شده بود که در کمیسیون صنایع و معادن مجلس به این صنایع به خوبی پرداخته شد و پیشنهادات این کمیسیون به کمیسیون تلفیق ارائه شد.
اینکه آیا مصوبات کمیسیون در صحن علنی در زمان بررسی لایحه برنامه ششم رای بیاورد نمی توان پیش بینی کرد اما تلاش اعضای کمیسیون قابل توجه است با این تعریض که باید امید داشت که این بار نگاه به حوزه دریایی واقع بینانه تر و با پررنگ کردن نقش بخش خصوصی و تلاش برای بسترسازی سرمای گذاری خارجی باشد.
میزگرد شبکه دوم سیما یک مهمان نام آشنا و باسابقه حوزه بنادر ودریا نیز داشت. ملک رضا ملک پور فعال بخش خصوصی در صنایع دریایی کشور و مدیر سابق بندر شهید رجایی در این برنامه گفت: ما تنها توانسته ایم از 10 درصد از پتانسیل موجود در سواحل کشور استفاده کنیم.
این نه یک تحلیل که یک هشدار بود. ملک پور دلیل این امر را چنین توضیح داد: مشکل ما رویکرد ها است و علاوه بر این محدودیت منابع در دولت هم یک اصل است و باید برای رفع آن اجازه دهند بخش خصوصی وارد شود.
وی ادامه داد: می توانیم در زمینه های مختلف سیاست گذاری کنیم اما زمینه لازم برای اجرای این سیاست ها را فراهم نکنیم و طبیعتا به این سرعت کارها ابتر می تواند.
این همان نکته ای است که سیاستگذاران کشور سال هاست از آن غفلت می کنند. شاید در جلسات متعدد و در مباحث نظری بتوان بهترین افق ها را ترسیم کرد اما اگر در عرصه عمل بسترها به هر دلیل فراهم نشود هم چیز در چهارچوب کاغذها باقی می ماند و هیچ توفیق مهمی حاصل نمی شود. همچنان که روزگاری طبق ده ها برنامه اعلام شده می خواستیم بندر شهیدرجایی به هاب منطقه تبدیل کنیم اما نه تنها نتوانستیم بلکه دست آوردهای سابق که به فشار تحریم از دست رفت حالا بسیار دور از دسترس می نماید.
ملک پور نیز اشاره ی به برنامه ششم داشت وی گفت: جایگاه بخش خصوصی در صنایع دریایی در برنامه ششم توسعه متناسب با ظرفیت آنها نیست. به نظر می رسد از اساس قرار است بخش خصوصی همچنان صفحه دوم دولت و ذیل آن باشد نه همکار و همراهی مطمئن برای وی.