توسعه اقتصاد دریا محور در گرو اقتصاد مقاومتی
نویسنده: نرگس احسان دار
کد خبر: ۶۴۹۶۱
مهرداد مظفری
مدیرعامل صندوق توسعه صنایع دریایی
در نگاهی مقایسه ای به تاریخ مللی که مراحل توسعه را به سرعت پیموده اند، در می یایبم که نقش دریا و توسعه بهره برداری از آن تا چه اندازه ، حائز اهمیت بوده و به سخن دیگر زیستن بدون توجه به دریا تا چه اندازه برای ما زیان آور و پرخسارت بوده است .
اشارات تاریخی بسیاری را می توان ارائه کرد که در آن تاثیر تحولات دریایی در فراز و فرود قدرت دولت ها و ملت ها طی چند قرن اخیر مشهود است. اما باید گفت که برخی نقش دریا را تا آن اندازه مهم می دانند که قرن بیست و یکم را قرن اقیانوس آرام نامیدند.
اما چرا دریا و به عبارتی بهتر اقتصاد دریا محور باید برای ما مهم باشد ؟
* ایران با 15 کشور هم مرز است و در بین این 15 کشور همسایه با 12 کشور مرز دریایی دارد و این خود نشان از موقعیت ژئو پولیتکی ایران در منطقه است. جمهوری اسلامی ایران به لحاظ برخورداری از آب های دریا شامل دریای خزر در شمال و آبهای خلیج فارس و دریای عمان در جنوب و دسترسی به آبهای آزاد و اقیانوس های جهان و دارا بودن بیش از پنج هزار و 800 کیلومتر ساحل ، کشوری بهره مند از نعمت دریا به شمار می آید.
* مزیت های نسبی ما ایرانیان در سواحل اقیانوس هند بیش از این ها است . سواحل گسترده با موقعیت استراتژیک در یکی از مهم ترین مسیرهای انرژی و تجارت جهانی در اختیار ماست.
* شرایط داخلی ما نیز به گونه ای ست که توجه به دریا را بیش از پیش الزامی می سازد. تراکم نسبی جمعیت در سراسر ایران ، وضع نسبی یکسان و مطلوبی ندارد و این علاوه بر آنکه توسعه اقتصادی را با مشکل مواجه می سازد ، در کلیت جامعه کنونی ما نیز وضعی نابسامان را جلوه گر می سازد ، رشد فزاینده تخریب محیط زیست و نابسامانی در بهره برداری از آب و خاک ، به علاوه ناپایداری بهره مندی مطلوب از ریزش های جوی ، بهره گیری هرچه بیشتر از دریا جهت تامین معیشت و تغذیه و اشتغال و حتی اسکان را الزام آور می سازد. این درحالیست که تنها حدود یک درصد از اشتغال و حدود یک درصد از تغذیه مردم ایران با استفاده از دریا است .
در مجموع فواید و الزامات قابل ذکر زیادی دراین خصوص وجود دارد ، اما متاسفانه علیرغم همه داشته ها ، مستندات تاریخی گواه آن است که ایرانیان در طول سده های اخیر بهره ی چندانی از دریا نبرده اند وهمین امر الزاماتی را به ما یادآوری می کند وآنکه در نخستین گام باید به تفکر قهری نسبت به دریا پایان داد واصلاح نگرش ملی برای بهره برداری ازاین نعمت ارزشمند الهی را پی گیری کرد. بهره گیری همه جانبه از موهبت دریا و طراحی نظام توسعه هوشمندانه بر پایه فناوری های نوین و ثروت آفرینی از سواحل ، بنادر و دریاها ،به تغییر تفکروانگاره های ذهنی و نگاه سنتی به مفاهیم دریایی نیازمند است.
اقتصاد مقاومتی یک نظام اقتصادی بسته در مقابل تحریم ها نیست و چنین دیدی نسبت به اقتصاد مقاومتی رشد آفرین نیست . منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی یک اقتصاد فعال و پویا است نه یک اقتصاد منفعل و بسته ، اقتصاد مقاومتی در حقیقت کاهش آسیب پذیری در برابر تهدید ها و آسیب ها است .
آنچه مسلم است تحقق اقتصاد مقاومتی مبتنی بر راهبرد درون‌زایی و برون‌گرایی، نیازمند رشد همگن و متناسب بر اساس تکیه بر شناخت و درک کاملی از مزیت‌های سرزمینی ایران است. در این میان "توسعه اقتصاد دریا محور " می‌تواند یکی از ارکان مهم این توسعه تلقی شود. والاترین دستاورد توسعه دریامحور، کسب اقتدار و کسب سهم بیشتری از اقتصاد ملی و کسب حضوری قدرتمند در تمامی‌عرصه‌های دریایی در ابعاد جهانی است.
دریاها و سواحل پتانسیل فوق العاده‌ای در روند اجرای اقتصاد مقاومتی دارند و می‌توانند بخش بزرگی از اهداف اقتصادی کشور را محقق سازند. به طوری که علاوه بر ایجاد درآمد زایی، ارزآوری، ایجاد اشتغال، تامین نیازهای ساکنان بومی، و بسیاری از موارد اقتصادی دیگر، به حفظ و ثبات بافت جمعیتی شهرهای ساحلی نیز قوام بخشند.
اقتصاد ایران برای نقش آفرینی جهانی و در جهت باقی ماندن در میدان رقابت نفس گیر منطقه ای که رقبا سخت در تلاش برای پیشی گرفتن از یکدیگر هستند، به مدیرانی تصمیم گیر و با درایت وبا روحیه جهادی نیاز دارد تاضمن درک شرایط موجود و پرهیزاز شعارزدگی و هنر مدیریت بر منابع ملی را به خوبی از خود نشان دهند.
سرمایه گذاری در عرصه صنایع دریایی از جمله مواردی است که می تواند بستر مناسبی را برای توسعه اقتصاد دریا محور فراهم کند. در این میان صندوق توسعه صنایع دریایی به عنوان یکی از ارگان های مهم در امر توسعه صنایع دریایی در تلاش است که تا بتواند نقش مطلوبی را دراین زمینه ایفا کند وبر همین اساس صندوق در راستای تحقق اهداف و سیاست های اقتصاد مقاومتی راهکارهای ذیل در دستور کار خود قرارداده است :
* افزایش سطح تعاملات صندوق با سایر دستگاه های اجرایی ، ارگان ها و نهادهای دریایی و مالی کشور جهت استفاده حداکثری از ظرفیت های موجود
* پیگیری تامین مالی جدید از جمله منابع وجوه اداره شده و افزایش سرمایه تامین شده صندوق
* راه اندازی و فعال سازی شعب صندوق در استا ن های دریایی جهت افزایش سطح تعامل با فعالان صنعت دریایی
* حمایت از رشد سهم داخلی سازی از مجموع قطعات و تجهیزات و خدمات مورد نیاز در ساخت و تعمیر شناور
* جذب سرمایه گذاری خارجی در صنایع دریایی کشور(با تمرکز بر مناطق آزاد )
امید است با تلاش همه دست اندرکاران حوزه دریا بتوانیم شاهد افزایش سهم دریا در تولید ناخالص ملی کشور باشیم.
ان شاءالله